در دنیای پرنوسان رمزارزها، بسیاری از کاربران به دنبال داراییهایی هستند که ارزش آنها در برابر دلار یا سایر ارزهای فیات پایدار باقی بماند. «استیبل کوین»ها دقیقاً با همین هدف به وجود آمدهاند. اگر تا به حال با نامهایی مانند تتر (USDT)، یواسدیسی (USDC) یا دای (DAI) برخورد کردهاید و نمیدانید دقیقاً چه هستند، در این مقاله با زبانی ساده و مفهومی به بررسی استیبل کوینها و کاربردهای آنها میپردازیم.
استیبل کوین یا Stablecoin نوعی ارز دیجیتال است که ارزش آن معمولاً به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا، یورو یا طلا متصل شده است. هدف اصلی این رمزارزها، ارائه یک وسیله مبادله پایدار در فضای پرنوسان بازار رمزارزهاست. برخلاف بیتکوین یا اتریوم که ممکن است در یک روز نوسانات قیمتی شدیدی را تجربه کنند، استیبل کوینها معمولاً قیمت ثابتی دارند و به همین دلیل اعتماد بیشتری برای معاملات روزمره یا نگهداری سرمایه ایجاد میکنند.
یکی از چالشهای اصلی در استفاده از رمزارزها برای خرید و فروش یا نگهداری بلندمدت، نوسان شدید قیمت است. برای مثال، اگر بیتکوین امروز ۳۰ هزار دلار باشد، ممکن است فردا به ۲۸ هزار یا حتی ۳۲ هزار دلار برسد. چنین نوساناتی برای بسیاری از کاربران قابل پذیرش نیست. در این میان، استیبل کوینها نقش یک «پناهگاه امن» را ایفا میکنند. آنها به کاربران اجازه میدهند که بدون خروج از دنیای ارز دیجیتال، سرمایه خود را در برابر نوسانات شدید بازار محافظت کنند.
استیبل کوینها از نظر نحوه پشتیبانی و سازوکار تثبیت قیمت به چند دسته تقسیم میشوند:
این نوع استیبل کوینها با نگهداری معادل دلاری در حسابهای بانکی پشتیبانی میشوند. برای مثال، شرکت صادرکننده تتر ادعا میکند بهازای هر واحد USDT، یک دلار آمریکا را در حسابهای بانکی نگهداری میکند. این نوع استیبل کوینها از نظر ثبات ارزش، قابلاعتمادتر هستند و بیشترین کاربرد را در بین کاربران دارند.
برخی استیبل کوینها مانند DAI به جای ارز فیات، توسط سایر رمزارزها (مانند اتر) پشتیبانی میشوند. در این مدل، کاربران رمزارز خود را در یک قرارداد هوشمند قفل کرده و در مقابل آن، استیبل کوین دریافت میکنند. ارزش این استیبل کوینها بهصورت الگوریتمی و خودکار کنترل میشود تا ثبات نسبی خود را حفظ کنند.
در این نوع از استیبل کوینها، هیچ پشتوانهای (نه ارز فیات و نه رمزارز) بهطور مستقیم وجود ندارد. ثبات قیمت از طریق الگوریتمهایی حفظ میشود که عرضه و تقاضا را بهصورت خودکار تنظیم میکنند. برخی از پروژههای این حوزه مانند TerraUSD در گذشته با شکست مواجه شدهاند و ریسک بیشتری دارند.
استیبل کوینها فراتر از یک دارایی با قیمت ثابت هستند و نقشهای متنوعی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال ایفا میکنند. یکی از اصلیترین کاربردهای آنها در معاملات و ترید است. بسیاری از معاملهگران پس از کسب سود از خرید رمزارزها، دارایی خود را به استیبل کوین تبدیل میکنند تا در برابر نوسانات بازار محافظت شود. بهاینترتیب، میتوانند در فرصت مناسب بعدی، دوباره وارد بازار شوند.
همچنین، از استیبل کوینها برای پرداختهای بینالمللی استفاده میشود. افرادی که قصد خرید کالا یا خدمات از سایتهای خارجی را دارند، یا فریلنسرهایی که از کارفرمایان خارجی دستمزد دریافت میکنند، میتوانند از استیبل کوینهایی مانند تتر استفاده کنند که بهراحتی قابل ارسال، تبدیل و دریافت است.
در حوزه وامگیری و وامدهی نیز استیبل کوینها نقش مهمی دارند. در پلتفرمهای وامدهی غیرمتمرکز (DeFi)، کاربران میتوانند استیبل کوینهای خود را برای دیگران قرض دهند و در ازای آن سود دریافت کنند. همچنین میتوانند داراییهای دیگر را وثیقه بگذارند و استیبل کوین دریافت کنند، بدون نیاز به بانک. در نهایت، در کشورهایی که با بیثباتی اقتصادی و تورم شدید مواجهاند، مانند ایران یا ونزوئلا، بسیاری از مردم از استیبل کوینها برای حفظ ارزش داراییهای خود در برابر کاهش ارزش پول ملی استفاده میکنند.
در حال حاضر تتر یا USDT پراستفادهترین استیبل کوین در جهان و ایران است. دلیل اصلی محبوبیت تتر در ایران، سادگی استفاده، نقدشوندگی بالا و کارمزد پایین آن (بهویژه در شبکه TRC20) است. اغلب صرافیهای ایرانی نیز از تتر پشتیبانی میکنند و کاربران میتوانند آن را بهراحتی خرید و فروش کنند. علاوه بر آن، تنوع شبکههای انتقال تتر باعث شده کاربران با توجه به نیاز خود، بین گزینههایی مانند ERC20، TRC20 یا BEP20 انتخاب داشته باشند.
برای نگهداری استیبل کوینها، گزینههای مختلفی در اختیار کاربران قرار دارد. یکی از رایجترین روشها استفاده از کیف پولهای نرمافزاری مانند تراست والت (Trust Wallet) یا متامسک (MetaMask) است. این کیف پولها به راحتی روی موبایل یا کامپیوتر نصب میشوند و از شبکههای مختلف بلاکچین پشتیبانی میکنند.
کاربرانی که به امنیت بیشتری نیاز دارند، میتوانند از کیف پولهای سختافزاری مانند Ledger یا Trezor استفاده کنند. این کیف پولها بهصورت فیزیکی طراحی شدهاند و کلید خصوصی کاربر را بهصورت آفلاین ذخیره میکنند. در نهایت، برخی کاربران برای راحتی بیشتر، دارایی خود را در کیف پول صرافی نگه میدارند. اگرچه این روش سادهتر است، اما خطرات امنیتی بیشتری دارد و توصیه میشود تنها برای مبالغ کم یا معاملات کوتاهمدت استفاده شود.
با توجه به رشد سریع استفاده از رمزارزها در سطح جهانی، انتظار میرود نقش استیبل کوینها در اقتصاد دیجیتال هر روز پررنگتر شود. بسیاری از تحلیلگران پیشبینی میکنند که در آینده، استیبل کوینها به ابزاری کلیدی در تجارت بینالملل، پرداختهای دیجیتال و بانکداری غیرمتمرکز تبدیل خواهند شد.
از طرفی، با افزایش استفاده از استیبل کوینها، دولتها نیز در حال تنظیم مقررات برای کنترل و نظارت بر آنها هستند. برخی کشورها در حال توسعه استیبل کوینهای ملی خود هستند که بهصورت رسمی از سوی بانک مرکزی پشتیبانی میشود. به این نوع رمزارزها، ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) گفته میشود.
استیبل کوینها یکی از مهمترین ابزارها در دنیای رمزارزها هستند. آنها نهتنها به کاربران امکان حفظ ارزش سرمایه را میدهند، بلکه بستری برای پرداختهای سریع، معاملات امن، وامدهی و حتی مقابله با تورم فراهم میکنند. با انتخاب استیبل کوینی معتبر مانند تتر، USDC یا DAI، میتوانید بخشی از دارایی خود را در برابر نوسانات بازار ایمن نگهدارید.