الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) چیست؟

اگر تا به حال با دنیای رمزارزها سر و کار داشته‌اید، احتمالاً اصطلاحاتی مثل اثبات کار (Proof of Work) یا اثبات سهام (Proof of Stake) را شنیده‌اید. این مفاهیم در واقع قلب تپنده‌ی شبکه‌های بلاک‌چینی هستند؛ یعنی همان مکانیزم‌هایی که باعث می‌شوند تراکنش‌ها امن، معتبر و غیرقابل دستکاری باقی بمانند. در سال‌های ابتدایی پیدایش بلاک‌چین، بیشتر شبکه‌ها از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کردند، که البته با مشکلاتی مثل مصرف بالای انرژی و نیاز به سخت‌افزار قدرتمند همراه بود. به مرور زمان، توسعه‌دهندگان برای حل این چالش‌ها الگوریتمی کارآمدتر به نام اثبات سهام (Proof of Stake - PoS) را معرفی کردند. در این مقاله، به زبان ساده اما تخصصی توضیح می‌دهیم که الگوریتم اثبات سهام چیست، چگونه کار می‌کند، چه مزایا و معایبی دارد، و چرا به عنوان نسل جدید الگوریتم‌های اجماع در بلاک‌چین شناخته می‌شود.

الگوریتم اثبات سهام چیست؟

الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) روشی برای تأیید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه‌های بلاک‌چینی است. برخلاف الگوریتم اثبات کار که ماینرها برای حل معادلات ریاضی رقابت می‌کنند، در PoS کاربران با سهام‌گذاری (Staking) رمزارزهای خود در فرآیند تأیید شرکت می‌کنند. به بیان ساده‌تر، شما به جای خرید ماینر و مصرف برق، فقط رمزارز خود را در شبکه قفل می‌کنید تا در امنیت آن سهیم شوید و در مقابل، پاداش بگیرید. هرچه مقدار دارایی قفل‌شده بیشتر باشد، شانس انتخاب شما برای تأیید تراکنش‌ها بالاتر است.

برای مثال، فرض کنید در شبکه‌ای مثل کاردانو (Cardano) فعالیت می‌کنید. اگر ۱۰۰۰ واحد ADA را در کیف‌پول خود قفل کنید، به شما به عنوان یکی از اعتبارسنج‌ها نگاه می‌شود. هر بار که تراکنش جدیدی در شبکه انجام می‌شود، سیستم می‌تواند شما را انتخاب کند تا صحت آن را بررسی کنید. اگر درست عمل کنید، پاداشی به رمزارز ADA دریافت خواهید کرد.

تفاوت الگوریتم اثبات سهام با اثبات کار

برای درک بهتر الگوریتم PoS، لازم است ابتدا بدانیم چه تفاوتی با الگوریتم قدیمی‌تر یعنی اثبات کار (PoW) دارد. در الگوریتم اثبات کار، ماینرها با استفاده از قدرت محاسباتی دستگاه‌های خود (مثل ASIC یا GPU) برای حل معادلات پیچیده ریاضی رقابت می‌کنند. هر ماینری که زودتر معادله را حل کند، بلاک جدیدی به زنجیره اضافه کرده و پاداش دریافت می‌کند. این فرآیند به انرژی زیادی نیاز دارد. برای نمونه، مصرف برق شبکه بیت‌کوین با مصرف برق سالانه برخی کشورها برابری می‌کند! اما در الگوریتم اثبات سهام، دیگر خبری از رقابت محاسباتی نیست. به جای آن، سیستم بر اساس میزان رمزارز قفل‌شده هر کاربر تصمیم می‌گیرد چه کسی بلاک جدید را بسازد. این یعنی شبکه همچنان امن می‌ماند، اما با هزینه و مصرف انرژی بسیار کمتر.

 

 

تاریخچه پیدایش الگوریتم اثبات سهام

ایده‌ی اثبات سهام برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ در انجمن‌های بلاک‌چینی مطرح شد. در آن زمان، جامعه رمزارز به دنبال راهی برای کاهش هزینه‌های انرژی در شبکه‌هایی مانند بیت‌کوین بود. نخستین رمزارزی که از این مدل استفاده کرد، Peercoin بود که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. در سال‌های بعد، پروژه‌های بزرگ‌تری مانند NXT، Cardano، Tezos و Solana از PoS استفاده کردند و باعث رشد چشمگیر این الگوریتم شدند. اما نقطه‌ی عطف اصلی زمانی رقم خورد که اتریوم در سال ۲۰۲۲ در رویداد The Merge به PoS مهاجرت کرد. این تغییر تاریخی باعث شد مصرف انرژی شبکه اتریوم بیش از ۹۹ درصد کاهش یابد.

الگوریتم اثبات سهام چگونه کار می‌کند؟

در الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake)، امنیت شبکه نه از طریق مصرف برق و قدرت پردازش، بلکه بر اساس دارایی قفل‌شده کاربران تأمین می‌شود. در واقع، هر کسی که مقدار مشخصی از رمزارز شبکه را قفل کند، به نوعی ضمانت می‌دهد که رفتار صادقانه‌ای در فرآیند تأیید تراکنش‌ها خواهد داشت. این مکانیزم باعث می‌شود شبکه بدون نیاز به دستگاه‌های ماینینگ سنگین، همچنان امن و غیرمتمرکز باقی بماند. در ادامه، مراحل عملکرد الگوریتم PoS را با مثالی واقعی مرور می‌کنیم.

۱. قفل‌کردن دارایی (Staking)

فرض کنید در شبکه‌ی اتریوم (Ethereum) فعالیت می‌کنید. برای اینکه بتوانید به عنوان یک اعتبارسنج (Validator) در شبکه فعالیت کنید، باید ۳۲ واحد اتر (ETH) را در یک قرارداد هوشمند مخصوص قفل کنید. این مقدار سرمایه نقش وثیقه را دارد و نشان می‌دهد که شما منافع مالی در حفظ امنیت شبکه دارید. اگر شبکه از رفتار شما تخلفی مشاهده کند، ممکن است بخشی از این وثیقه را از دست بدهید.

۲. انتخاب اعتبارسنج (Validator Selection)

در مرحله‌ی بعد، شبکه با ترکیبی از احتمال تصادفی و وزن سهام کاربران تصمیم می‌گیرد که چه کسی بلاک بعدی را ایجاد کند. به بیان ساده، هر چه مقدار رمزارز بیشتری قفل کرده باشید، احتمال انتخاب شما بیشتر می‌شود. اما این انتخاب کاملاً تصادفی نیست تا از تمرکز قدرت جلوگیری شود. این فرایند باعث می‌شود که شبکه به صورت عادلانه بین اعتبارسنج‌ها تقسیم شود و همه شانس مشارکت داشته باشند.

۳. تأیید تراکنش‌ها و ساخت بلاک

وقتی یک اعتبارسنج انتخاب می‌شود، او تراکنش‌های جدید شبکه را بررسی و تأیید می‌کند. سپس، در صورت معتبر بودن تراکنش‌ها، آن‌ها را در قالب یک بلاک جدید به زنجیره بلاک‌چین اضافه می‌کند. این بلاک شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌ها، هش بلاک قبلی و اطلاعات مربوط به اعتبارسنج است. سایر گره‌های شبکه نیز بلاک جدید را بررسی می‌کنند تا از صحت عملکرد اعتبارسنج اطمینان یابند.

۴. دریافت پاداش (Rewards)

پس از تأیید بلاک توسط سایر نودها، اعتبارسنج پاداش خود را در قالب رمزارز شبکه دریافت می‌کند. این پاداش معمولاً از دو منبع تأمین می‌شود:
۱. کارمزد تراکنش‌های ثبت‌شده در بلاک
۲. پاداشی که خود شبکه برای تشویق اعتبارسنج‌ها صادر می‌کند.
این سیستم پاداش‌دهی باعث می‌شود کاربران انگیزه‌ی مالی برای مشارکت در تأمین امنیت و کارایی شبکه داشته باشند.

۵. جریمه در صورت تقلب (Slashing)

اگر یک اعتبارسنج بخواهد رفتار نادرست یا مخربی انجام دهد — مثلاً تأیید بلاک‌های جعلی یا دو امضای متناقض — شبکه او را جریمه می‌کند. در این حالت، بخشی از دارایی قفل‌شده‌ی او سوزانده (Burn) می‌شود یا به طور کامل از بین می‌رود. این مکانیسم که به آن Slashing گفته می‌شود، عامل بازدارنده‌ی قدرتمندی در برابر هرگونه تخلف است و باعث می‌شود شبکه اثبات سهام، با وجود غیرمتمرکز بودن، همچنان ایمن باقی بماند.

مثال واقعی از عملکرد PoS

برای درک بهتر، تصور کنید هزاران نفر در شبکه اتریوم رمزارز خود را استیک کرده‌اند. شبکه در هر چند ثانیه، به صورت تصادفی یکی از آن‌ها را برای ساخت بلاک بعدی انتخاب می‌کند. اگر آن فرد وظیفه خود را به درستی انجام دهد، پاداش می‌گیرد. اما اگر بخواهد شبکه را فریب دهد، بخشی از ۳۲ اتر او از بین می‌رود. همین تعادل بین پاداش و جریمه است که باعث پایداری و امنیت این نوع از بلاک‌چین‌ها می‌شود.

مزایای الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake)

الگوریتم اثبات سهام (PoS) در مقایسه با روش سنتی اثبات کار (PoW)، به‌عنوان روشی نوآورانه و کارآمد برای حفظ امنیت شبکه‌های بلاک‌چینی شناخته می‌شود. در این مدل، کاربران با قفل کردن دارایی‌های دیجیتال خود، نقش اصلی در تأیید تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌ها را ایفا می‌کنند. همین ویژگی باعث شده PoS علاوه بر صرفه‌جویی در انرژی، دسترسی گسترده‌تر و امنیت بالاتری نسبت به سیستم‌های قدیمی‌تر داشته باشد. در ادامه با مهم‌ترین مزایای این الگوریتم آشنا می‌شویم.

۱. کاهش چشمگیر مصرف انرژی

یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت الگوریتم PoS، مصرف بسیار پایین انرژی در مقایسه با الگوریتم اثبات کار است. در PoW، ماینرها برای رقابت در حل مسائل ریاضی نیاز به دستگاه‌های قدرتمند و برق فراوان دارند، اما در PoS نیازی به محاسبات سنگین وجود ندارد. برای مثال، شبکه‌هایی مانند کاردانو (Cardano) و سولانا (Solana) با استفاده از این الگوریتم، هزاران برابر کارآمدتر از شبکه‌هایی مانند بیت‌کوین عمل می‌کنند. این ویژگی باعث شده PoS گزینه‌ای مناسب برای آینده‌ی بلاک‌چین سبز (Green Blockchain) و فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست باشد.

۲. امنیت اقتصادی بالا

در PoS، امنیت شبکه به‌جای سخت‌افزار، بر پایه‌ی ارزش اقتصادی دارایی کاربران بنا شده است. برای حمله به چنین شبکه‌ای، فرد مهاجم باید مقدار بسیار زیادی از رمزارز بومی آن را خریداری و در شبکه قفل کند؛ اقدامی که از نظر مالی تقریباً غیرممکن یا دست‌کم غیر‌منطقی از نظر اقتصادی است. چون در صورت حمله و تقلب، دارایی او توسط مکانیزم Slashing (جریمه) از بین می‌رود. بنابراین هرچه ارزش توکن اصلی بیشتر باشد، هزینه‌ی حمله نیز بالاتر می‌رود و در نتیجه امنیت شبکه به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.

۳. امکان مشارکت همگانی

یکی از جذاب‌ترین مزایای الگوریتم اثبات سهام، فرصت مشارکت برای همه کاربران است. برخلاف PoW که نیاز به تجهیزات گران‌قیمت و مصرف برق بالا دارد، در PoS حتی کاربرانی با دارایی اندک نیز می‌توانند از طریق استخرهای استیکینگ (Staking Pools) در فرایند اجماع شرکت کنند. این ویژگی باعث افزایش غیرمتمرکز بودن شبکه و دموکراتیک‌تر شدن ساختار بلاک‌چین می‌شود. برای نمونه، در شبکه‌ی کاردانو، کاربران می‌توانند تنها با چند ADA دارایی خود را به استخرها بسپارند و بخشی از پاداش اعتبارسنجی را دریافت کنند.

۴. سرعت بالای پردازش تراکنش‌ها

در الگوریتم PoS، چون رقابت محاسباتی بین ماینرها وجود ندارد، بلاک‌ها بسیار سریع‌تر ساخته و تأیید می‌شوند. این موضوع باعث افزایش چشمگیر مقیاس‌پذیری شبکه می‌شود. برای مثال، شبکه‌ی سولانا (Solana) با ترکیب الگوریتم PoS و فناوری‌های تکمیلی، توانایی پردازش تا ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه (TPS) را دارد؛ عددی که در مقایسه با بیت‌کوین و اتریوم نسخه قدیمی، تفاوت چشمگیری ایجاد می‌کند. به همین دلیل PoS برای پروژه‌هایی که نیاز به سرعت بالا دارند، مانند پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) یا بازی‌های بلاک‌چینی، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود.

۵. سازگاری با محیط زیست و توسعه پایدار

یکی دیگر از مزایای مهم الگوریتم اثبات سهام، سازگاری کامل آن با اصول توسعه پایدار (Sustainability) است. چون در این سیستم خبری از مصرف عظیم انرژی و تولید گرمای اضافی نیست، PoS به‌عنوان الگوریتمی دوستدار محیط زیست شناخته می‌شود. در دنیایی که شرکت‌ها و کشورها به سمت کاهش ردپای کربن حرکت می‌کنند، این ویژگی اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل بسیاری از شبکه‌های جدید و حتی پروژه‌هایی مانند اتریوم با انتقال از PoW به PoS سعی کرده‌اند نقش خود را در حفظ محیط‌زیست ایفا کنند.

معایب الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake Disadvantages)

هیچ سیستمی در دنیای بلاک‌چین بی‌نقص نیست و الگوریتم اثبات سهام (PoS) نیز در کنار تمام مزایایش، با چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو است. اگرچه این روش توانسته بسیاری از مشکلات الگوریتم اثبات کار را حل کند، اما همچنان نقاط ضعفی دارد که در ادامه به‌صورت دقیق بررسی می‌کنیم.

۱. تمرکز سرمایه و افزایش نابرابری

یکی از مهم‌ترین ایرادات وارد بر PoS، تمرکز سرمایه در دست دارندگان بزرگ رمزارز است. در این الگوریتم، هرچه فرد دارایی بیشتری قفل کرده باشد، شانس بیشتری برای انتخاب به‌عنوان اعتبارسنج و دریافت پاداش دارد. این موضوع باعث می‌شود داراها ثروتمندتر شوند و کاربران کوچک‌تر سهم کمتری در شبکه داشته باشند.
برای مثال، در شبکه‌ای مانند اتریوم، افرادی که مقدار زیادی ETH در اختیار دارند، می‌توانند اعتبارسنج‌های بیشتری اجرا کنند و در نتیجه پاداش‌های بیشتری دریافت نمایند. این مسئله در بلندمدت می‌تواند به تمرکز قدرت و کاهش غیرمتمرکز بودن شبکه منجر شود.

۲. مشکل Nothing at Stake

یکی از چالش‌های فنی شناخته‌شده در PoS، مسئله‌ای است به نام Nothing at Stake. این مشکل زمانی به وجود می‌آید که اعتبارسنج‌ها بتوانند هم‌زمان چند شاخه مختلف از بلاک‌چین را تأیید کنند، چون در PoS هزینه‌ای برای ایجاد بلاک روی شاخه اشتباه پرداخت نمی‌شود. در نتیجه، احتمال شکل‌گیری زنجیره‌های موازی یا حتی حمله‌های دوباره (Double Spending) افزایش پیدا می‌کند.
برای مقابله با این مشکل، بسیاری از شبکه‌های مدرن PoS از سازوکارهایی مانند Slashing (جریمه) یا Finality استفاده می‌کنند تا از اعتبارسنج‌هایی که بلاک‌های نادرست را تأیید می‌کنند، جلوگیری شود. با این حال، این چالش همچنان از نقاط حساس PoS محسوب می‌شود.

۳. پیچیدگی فنی و نیاز به نگهداری مداوم

در ظاهر، PoS ساده‌تر از PoW به نظر می‌رسد، اما از نظر فنی، اجرای یک گره اعتبارسنج (Validator Node) نیاز به دانش و تجربه دارد. کاربران باید نرم‌افزارهای مخصوص، تنظیمات شبکه، و کلیدهای خصوصی خود را با دقت بالا مدیریت کنند. همچنین سیستم باید به‌صورت ۲۴ ساعته آنلاین باشد تا از قطعی و از دست رفتن پاداش جلوگیری شود.
در نتیجه، افرادی که تخصص فنی کافی ندارند، معمولاً به جای اجرای نود مستقل، دارایی خود را در استخرهای استیکینگ قرار می‌دهند. این موضوع می‌تواند دوباره منجر به تمرکز و وابستگی بیش‌ازحد به تعداد محدودی از اعتبارسنج‌های حرفه‌ای شود.

۴. وابستگی به نودهای بزرگ و قابل‌اعتماد

یکی دیگر از چالش‌های الگوریتم اثبات سهام، وابستگی شبکه به نودهای بزرگ یا استخرهای اعتبارسنجی است. اگر چند نود قدرتمند بخش عمده‌ای از دارایی‌ها و رأی‌ها را در اختیار بگیرند، عملاً کنترل شبکه در دستان تعداد محدودی از افراد قرار می‌گیرد. این وضعیت با فلسفه اصلی بلاک‌چین که بر پایه‌ی غیرمتمرکز بودن (Decentralization) استوار است، مغایرت دارد.
برای مثال، اگر چند استخر بزرگ استیکینگ در شبکه اتریوم یا کاردانو بیش از نیمی از دارایی قفل‌شده را کنترل کنند، می‌توانند در تصمیمات شبکه یا حتی تأیید تراکنش‌ها تأثیر بگذارند. به همین دلیل، توسعه‌دهندگان همواره در تلاش‌اند تا توزیع سهام را عادلانه‌تر و نقش نودهای کوچک‌تر را پررنگ‌تر کنند.

رمزارزهایی که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کنند

در سال‌های اخیر، بسیاری از بلاک‌چین‌ها برای بهبود مقیاس‌پذیری، کاهش مصرف انرژی و افزایش امنیت، از الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) یا مدل‌های ترکیبی آن استفاده کرده‌اند. در این بخش، چند نمونه از معروف‌ترین رمزارزهایی که از PoS بهره می‌برند را معرفی می‌کنیم.

۱. اتریوم (Ethereum)

شبکه‌ی اتریوم که در ابتدا با الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) فعالیت می‌کرد، در سال ۲۰۲۲ طی رویدادی به نام Merge به مدل اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد. این تغییر تاریخی باعث شد اتریوم به بزرگ‌ترین شبکه مبتنی بر PoS در جهان تبدیل شود. در سیستم جدید، کاربران برای تبدیل شدن به اعتبارسنج (Validator) باید ۳۲ واحد اتر (ETH) را در یک قرارداد هوشمند قفل کنند. در عین حال، کسانی که دارایی کمتری دارند، می‌توانند از طریق استخرهای استیکینگ (Staking Pools) در این فرآیند مشارکت کنند و متناسب با سهم خود پاداش بگیرند.
با اجرای PoS، مصرف انرژی شبکه تا بیش از ۹۹٪ کاهش یافت و سرعت تأیید تراکنش‌ها نیز افزایش پیدا کرد. این به‌روزرسانی نه‌تنها نقطه‌ی عطفی برای اتریوم بود، بلکه مسیر جدیدی برای توسعه‌ی بلاک‌چین‌های آینده ترسیم کرد.

۲. کاردانو (Cardano)

کاردانو (Cardano) از ابتدا با ساختاری مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام طراحی شده است و از مدل اختصاصی خود به نام Ouroboros بهره می‌برد. این الگوریتم توسط تیمی از پژوهشگران دانشگاهی توسعه یافته و یکی از علمی‌ترین و ایمن‌ترین پیاده‌سازی‌های PoS به شمار می‌رود. در شبکه‌ی کاردانو، کاربران می‌توانند با استیک کردن توکن ADA در استخرهای عمومی یا خصوصی در فرآیند اجماع شرکت کنند. یکی از ویژگی‌های مهم کاردانو، انعطاف‌پذیری بالا و توزیع عادلانه‌ی پاداش‌ها میان مشارکت‌کنندگان است. این موضوع باعث شده این رمزارز به یکی از گزینه‌های محبوب برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به استیکینگ تبدیل شود.

۳. سولانا (Solana)

شبکه‌ی سولانا (Solana) یکی از سریع‌ترین بلاک‌چین‌های دنیا است که از ترکیب اثبات سهام (PoS) و اثبات تاریخ (Proof of History) استفاده می‌کند. در این سیستم، زمان‌بندی دقیق تراکنش‌ها از طریق الگوریتم PoH انجام می‌شود و PoS وظیفه‌ی تأیید بلاک‌ها و حفظ امنیت را بر عهده دارد. نتیجه‌ی این ترکیب، سرعتی خیره‌کننده و هزینه‌های تراکنشی بسیار پایین است. سولانا قادر است تا ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش کند و همین ویژگی آن را به انتخابی محبوب برای پروژه‌های DeFi، NFT و بازی‌های بلاک‌چینی تبدیل کرده است. کاربران در این شبکه می‌توانند با استیک کردن توکن SOL در نودهای اعتبارسنجی، سهمی از پاداش شبکه دریافت کنند.

۴. تزوس (Tezos)

تزوس (Tezos) یکی دیگر از پروژه‌های قدرتمند مبتنی بر PoS است که تمرکز ویژه‌ای بر حاکمیت درون‌زنجیره‌ای (On-Chain Governance) دارد. این ویژگی به دارندگان توکن XTZ اجازه می‌دهد در فرآیند تصمیم‌گیری و به‌روزرسانی پروتکل نقش مستقیم داشته باشند. فرآیند استیکینگ در تزوس با نام خاصی به نام Baking شناخته می‌شود. کاربران با قفل کردن دارایی خود به‌عنوان "Baker" یا از طریق واگذاری دارایی به سایر Bakerها، در امنیت شبکه سهیم می‌شوند و پاداش دریافت می‌کنند. تزوس با طراحی ماژولار خود، یکی از نمونه‌های موفق پیاده‌سازی PoS با تمرکز بر انعطاف و پایداری بلندمدت است.

۵. پولکادات (Polkadot)

پولکادات (Polkadot) با هدف ایجاد شبکه‌ای چندزنجیره‌ای و قابل تعامل بین بلاک‌چین‌های مختلف طراحی شده و از مدل پیشرفته‌ی Nominated Proof of Stake (NPoS) استفاده می‌کند. در این سیستم، علاوه بر اعتبارسنج‌ها (Validators)، گروهی از کاربران به نام Nominators وجود دارند که با انتخاب ولیدیتورهای قابل‌اعتماد، به تأمین امنیت شبکه کمک می‌کنند. این ساختار دو‌لایه باعث می‌شود تمرکز کمتر شود و افراد بیشتری در فرآیند اجماع مشارکت داشته باشند. توکن بومی این شبکه، DOT، برای استیکینگ، رأی‌گیری و اتصال پاراچین‌ها به کار می‌رود. پولکادات یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌های الگوریتم PoS است که بر مقیاس‌پذیری، تعامل‌پذیری و امنیت بالا تمرکز دارد.

چگونه در الگوریتم اثبات سهام مشارکت کنیم؟

شرکت در الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کسب درآمد غیرفعال از رمزارزها است. برخلاف استخراج (Mining) در الگوریتم اثبات کار، در اینجا نیازی به دستگاه‌های گران‌قیمت یا برق زیاد نیست. تنها کافی است رمزارز خود را در شبکه قفل کنید تا به‌عنوان بخشی از فرآیند تأیید تراکنش‌ها پاداش دریافت نمایید. در ادامه مراحل شرکت در PoS را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

۱. خرید رمزارزهای مبتنی بر PoS

اولین گام برای ورود به فرآیند استیکینگ، خرید رمزارزهایی است که از الگوریتم اثبات سهام (PoS) پشتیبانی می‌کنند. محبوب‌ترین گزینه‌ها شامل اتریوم (ETH)، کاردانو (ADA)، سولانا (SOL) و پولکادات (DOT) هستند. این رمزارزها را می‌توانید از صرافی‌های معتبر داخلی یا بین‌المللی تهیه کنید. توصیه می‌شود پیش از خرید، درباره‌ی پروژه‌ی مورد نظر، نرخ بازده استیکینگ (APR) و میزان نقدشوندگی آن تحقیق کنید تا تصمیم هوشمندانه‌تری بگیرید. برای مثال، اگر بخواهید در شبکه اتریوم اعتبارسنج شوید، باید ۳۲ ETH در شبکه قفل کنید. اما اگر سرمایه‌تان کمتر است، می‌توانید از استخرهای استیکینگ (Staking Pools) برای مشارکت استفاده کنید.

۲. انتخاب کیف‌پول مناسب

پس از خرید رمزارز، باید دارایی خود را در یک کیف‌پول امن و معتبر نگهداری کنید. بسیاری از کیف‌پول‌ها امکان استیکینگ مستقیم را نیز فراهم کرده‌اند. از میان گزینه‌های معتبر می‌توان به MetaMask (برای اتریوم و شبکه‌های EVM)، Trust Wallet (مناسب برای کاربران موبایل)، Daedalus (اختصاصی کاردانو) و Phantom (برای شبکه سولانا) اشاره کرد. انتخاب کیف‌پول مناسب اهمیت زیادی دارد، زیرا کنترل کلید خصوصی و امنیت دارایی‌ها کاملاً به آن وابسته است. حتماً از کیف‌پول‌هایی استفاده کنید که از پروژه‌ی PoS مورد نظرتان پشتیبانی می‌کنند و از نظر امنیتی امتحان خود را پس داده‌اند.

۳. استیک‌کردن رمزارز

اکنون زمان آن رسیده که دارایی خود را برای مشارکت در شبکه قفل کنید. دو روش اصلی برای این کار وجود دارد:

• استیک مستقیم در شبکه: اگر دانش فنی کافی دارید، می‌توانید به‌طور مستقل نود اعتبارسنجی راه‌اندازی کنید و رمزارز خود را در قرارداد هوشمند شبکه قفل نمایید. این روش کنترل کامل و پاداش بیشتری دارد، اما نیازمند دانش فنی و اتصال مداوم به اینترنت است.

• استیک از طریق استخر (Staking Pool): اگر تازه‌کار هستید یا مقدار دارایی کمی دارید، بهتر است از استخرهای استیکینگ استفاده کنید. در این روش، دارایی شما همراه با دارایی سایر کاربران در یک استخر قفل می‌شود و پاداش‌ها به‌صورت نسبتی بین شرکت‌کنندگان تقسیم می‌گردد. برای مثال، کاربران می‌توانند با هر مقدار ADA در استخرهای کاردانو شرکت کنند و بدون نیاز به راه‌اندازی نود، پاداش بگیرند.

۴. دریافت پاداش

پس از استیک کردن، شبکه به‌صورت خودکار در بازه‌های زمانی منظم، پاداش استیکینگ را به کیف‌پول شما واریز می‌کند. این بازه ممکن است روزانه، هفتگی یا ماهانه باشد و به نوع شبکه و الگوریتم آن بستگی دارد. میزان پاداش معمولاً به سه عامل بستگی دارد: مقدار رمزارز قفل‌شده، مدت زمان استیکینگ، و عملکرد اعتبارسنجی که انتخاب کرده‌اید. برای نمونه، در شبکه سولانا میانگین بازده سالانه حدود ۶٪ است، در حالی که در پولکادات ممکن است تا ۱۲٪ نیز برسد. اگر از استخر استیکینگ استفاده می‌کنید، بخشی از پاداش به‌عنوان کارمزد استخر کسر می‌شود، اما در مقابل، ریسک فنی و پیچیدگی کار برای شما بسیار کمتر است.

 

 

آینده الگوریتم اثبات سهام

الگوریتم اثبات سهام آینده‌ی دنیای بلاک‌چین است. با افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی، PoS به عنوان جایگزین منطقی و پایدار برای الگوریتم‌های پرمصرف PoW شناخته می‌شود. اکنون بسیاری از پروژه‌های جدید از همان ابتدا بر پایه‌ی PoS طراحی می‌شوند تا هم مقیاس‌پذیری بالاتری داشته باشند و هم هزینه‌های شبکه کاهش یابد. در آینده‌ای نه چندان دور، بیشتر بلاک‌چین‌های بزرگ به سمت این مدل حرکت خواهند کرد. زیرا PoS نه تنها امنیت و سرعت را هم‌زمان فراهم می‌کند، بلکه کاربران عادی را نیز وارد اقتصاد شبکه می‌سازد.

جمع‌بندی

الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) را می‌توان یکی از مهم‌ترین تحولات دنیای بلاک‌چین دانست. این الگوریتم با حذف نیاز به استخراج و مصرف انرژی زیاد، مسیر جدیدی برای حفظ امنیت شبکه‌ها باز کرده است. در PoS، هر کاربر می‌تواند به جای استفاده از سخت‌افزار، با سهام‌گذاری دارایی‌های خود در امنیت شبکه نقش داشته باشد و در عین حال درآمد غیرفعال کسب کند. اگر به دنبال روشی پایدار و مدرن برای مشارکت در بلاک‌چین هستید، اثبات سهام بهترین گزینه برای شروع است.