DeFi در آستانه جهش بزرگ؛ وام‌دهی محرمانه تریلیون‌ها دلار سرمایه را فعال می‌کند
در حالی که امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) دوباره رونق گرفته و ارزش قفل‌شده (TVL) آن به سرعت در حال افزایش است، هنوز فاصله زیادی تا جذب سرمایه کلان وال‌استریت و مؤسسات مالی سنتی دارد. بسیاری از کارشناسان دلایل این موضوع را در مقیاس‌پذیری، قوانین نظارتی و تجربه کاربری ضعیف جستجو می‌کنند، اما تحلیلگران می‌گویند مانع اصلی چیز دیگری است: فقدان محرمانگی (Confidentiality).
در اوج خود در دسامبر ۲۰۲۱، ارزش کل قفل‌شده در دیفای به ۲۶۰ میلیارد دلار رسید؛ رقمی چشمگیر، اما در مقایسه با حجم چند تریلیون دلاری بازارهای مالی جهانی ناچیز است. برای نمونه، تنها بازار فارکس روزانه بیش از ۷.۵ تریلیون دلار حجم معاملات دارد و ارزش بازار جهانی اوراق قرضه از ۱۳۰ تریلیون دلار فراتر می‌رود.
چرا دیفای هنوز به پول کلان دست نیافته؟
رمز این مسئله در «شفافیت بیش از حد» نهفته است. در حالی که دنیای کریپتو بر مبنای شفافیت و ثبت عمومی تراکنش‌ها بنا شده، مؤسسات مالی سنتی نیازمند محرمانگی کامل هستند. هیچ بانکی حاضر نیست وام‌ها، سپرده‌ها یا موقعیت‌های معاملاتی خود را در بلاک‌چینی عمومی آشکار کند. این سطح از شفافیت برای سرمایه‌گذاران بزرگ، غیرقابل‌قبول است.
اما حالا فناوری جدیدی در حال تغییر این معادله است: رمزگذاری کاملاً همریخت (Fully Homomorphic Encryption - FHE). این فناوری داده‌ها را در حالت رمزگذاری‌شده نیز قابل‌پردازش می‌کند، بدون آنکه نیازی به رمزگشایی آن‌ها باشد. به بیان ساده، اطلاعات حساس همواره محافظت‌شده باقی می‌مانند، حتی در حین استفاده.
FHE؛ پلی میان دیفای و فایننس سنتی
یکی از کاربردهای انقلابی FHE، در حوزه وام‌دهی بدون وثیقه (Uncollateralized Lending) است؛ همان الگویی که در سیستم بانکی سنتی نیز رایج است.
در سناریوی جدید، کاربر می‌تواند داده‌های اعتبارسنجی یا KYC خود را به‌صورت رمزگذاری‌شده در اختیار قرارداد هوشمند قرار دهد. سپس قرارداد با استفاده از FHE، داده را بررسی می‌کند — برای مثال می‌پرسد: «آیا امتیاز اعتباری این کاربر بالای ۷۰۰ است؟» — بدون اینکه هرگز داده واقعی را ببیند.
در صورت تأیید، کاربر می‌تواند بدون وثیقه و در عین حفظ محرمانگی وام دریافت کند. اگر کاربر نکول کند، وام‌دهنده می‌تواند طبق قرارداد، تنها بخش خاصی از داده را برای پیگیری قانونی رمزگشایی کند.
نتیجه؟ ورود مؤسسات به دیفای بدون افشای موقعیت‌هایشان و بدون نقض حریم خصوصی مشتریان.
بازطراحی دیفای بر پایه حریم خصوصی
به‌گفته تحلیلگران، ترکیب توکن‌های محرمانه ERC-20، امتیازهای اعتباری رمزگذاری‌شده، و حفاظت در برابر MEV (ارزش استخراج حداکثری) می‌تواند نسل جدیدی از پروتکل‌های وام‌دهی را خلق کند.
در چنین سیستمی:
-
مؤسسات می‌توانند از استخرهای وثیقه خصوصی استفاده کنند.
-
کاربران خرد می‌توانند وام بدون وثیقه بگیرند.
-
تراکنش‌ها در برابر ربات‌های MEV و فرانت‌رانینگ محافظت می‌شوند.
به‌عبارتی، دیفای می‌تواند همزمان شفاف، امن و محرمانه باشد — چیزی که تاکنون غیرممکن به‌نظر می‌رسید.
چالش‌ها و مسیر پیش‌رو
البته مسیر پیشرفت خالی از مانع نیست. مسائلی مانند نحوه لیکوئید شدن پوزیشن‌های رمزگذاری‌شده، طراحی اوراکل‌های FHE-Compatible، و هماهنگی حقوقی برای اجرای قراردادهای اعتباری رمزگذاری‌شده هنوز نیاز به حل دارند.
با این وجود، کارشناسان تأکید می‌کنند که این‌ها موانع موقتی هستند، نه بن‌بست. با پیشرفت سریع رمزنگاری همریخت، می‌توان انتظار داشت نسل جدیدی از دیفای با محرمانگی در سطح بانک‌های سوئیسی شکل بگیرد — سیستمی که هم اعتماد را حفظ کند و هم تریلیون‌ها دلار سرمایه سنتی را وارد بلاک‌چین نماید.
