بازار ارزهای دیجیتال در سالهای اخیر تحولات بزرگی را تجربه کرده است. از بیتکوین بهعنوان اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز گرفته تا اتریوم که قراردادهای هوشمند را معرفی کرد، هر پروژهای تلاش کرده است بخشی از آینده مالی جهان را به خود اختصاص دهد. در این میان نام ریپل (Ripple) و ارز دیجیتال بومی آن یعنی XRP، به دفعات شنیده میشود. ریپل برخلاف بسیاری از پروژههای کریپتو، صرفاً به دنبال جایگزین کردن پول سنتی یا ایجاد یک سیستم غیرمتمرکز جدید نیست، بلکه تمرکز اصلی آن بر حل مشکلات پرداختهای بینالمللی و افزایش سرعت و کاهش هزینه انتقال پول است.
در حالی که بیتکوین به عنوان طلای دیجیتال شناخته میشود و اتریوم دنیای جدیدی از اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را به وجود آورده، ریپل تلاش دارد بانکها، مؤسسات مالی و شرکتهای پرداخت بینالمللی را به سمت یک سیستم سریعتر و ارزانتر برای تراکنشهای مرزی هدایت کند. همین هدف باعث شده که برخی ریپل را پروژهای متمرکز بدانند و برخی دیگر آن را یکی از مهمترین نوآوریها در صنعت فینتک و بلاکچین معرفی کنند. در این مقاله به صورت کامل بررسی میکنیم که ریپل چیست، چه تفاوتی با ارز دیجیتال XRP دارد، چه مزایا و معایبی دارد، در چه حوزههایی کاربرد پیدا میکند و آینده آن چگونه خواهد بود.
بسیاری از افراد در ابتدای آشنایی با دنیای رمزارزها، ریپل را همان XRP میدانند؛ اما در حقیقت این دو تفاوت دارند. ریپل نام یک شرکت فناوری مالی (FinTech) مستقر در سانفرانسیسکو آمریکاست که در سال ۲۰۱۲ تأسیس شد. این شرکت یک شبکه پرداخت جهانی به نام RippleNet ایجاد کرده که هدف آن تسهیل پرداختها و تراکنشهای برونمرزی است. از سوی دیگر، XRP توکن بومی این شبکه است که نقش ابزار نقدینگی و وسیله انتقال ارزش را در RippleNet ایفا میکند. بنابراین، میتوان گفت که ریپل همان شرکتی است که فناوری و زیرساختها را توسعه داده و XRP دارایی دیجیتالی است که روی این زیرساختها فعالیت میکند.
ایده اولیه ریپل به سالها قبل از ظهور بیتکوین برمیگردد. در سال ۲۰۰۴، شخصی به نام Ryan Fugger یک سیستم پرداخت به نام RipplePay طراحی کرد که هدف آن ایجاد یک شبکه مالی غیرمتمرکز برای انتقال امن پول بود. اما پروژه اصلی ریپل به شکل فعلی در سال ۲۰۱۲ توسط جد مککیلب (Jed McCaleb)، کریس لارسن (Chris Larsen) و چند توسعهدهنده دیگر بنیانگذاری شد.
ریپل در ابتدا با نام Opencoin فعالیت میکرد و بعداً نام خود را به Ripple Labs تغییر داد. این شرکت توانست سرمایهگذاران و بانکهای بزرگی را به خود جذب کند و در طول سالها همکاریهای متعددی با مؤسسات مالی از جمله Santander، American Express، Standard Chartered و SBI Holdings برقرار کرد.
یکی از نقاط عطف مهم در تاریخچه ریپل، راهاندازی توکن XRP بود که برای تسهیل پرداختهای سریع در شبکه طراحی شد. همچنین در سالهای اخیر، دعوی حقوقی میان کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) و ریپل، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. SEC ریپل را متهم کرد که فروش XRP معادل عرضه اوراق بهادار ثبتنشده بوده است. این پرونده همچنان یکی از چالشهای بزرگ ریپل به شمار میرود.
ریپل برخلاف بیتکوین و بسیاری از رمزارزهای دیگر از بلاکچین سنتی استفاده نمیکند. در عوض، یک دفترکل توزیعشده (Distributed Ledger) به نام XRP Ledger دارد که تراکنشها را ثبت و تأیید میکند. تراکنشها در شبکه ریپل توسط الگوریتم اجماع خاصی به نام Ripple Protocol Consensus Algorithm (RPCA) تأیید میشوند. این الگوریتم نیاز به استخراج (Mining) مانند بیتکوین ندارد و همین موضوع باعث میشود تراکنشها بسیار سریعتر و کمهزینهتر انجام شوند.
در واقع، به جای ماینرها، مجموعهای از اعتبارسنجها (Validators) در شبکه فعالیت میکنند که وظیفه تأیید تراکنشها را برعهده دارند. این سیستم باعث میشود تأیید تراکنشها در عرض ۳ تا ۵ ثانیه انجام گیرد، در حالی که بیتکوین برای تأیید هر تراکنش حدود ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارد.
یکی از مهمترین کاربردهای ریپل، سرعت بالا و هزینه ناچیز در انتقال پولهای بینالمللی است. سیستمهای سنتی مثل سوئیفت (SWIFT) معمولاً چند روز برای تکمیل یک تراکنش زمان نیاز دارند و در این مسیر هزینههای بالایی به کاربر تحمیل میشود. اما ریپل با فناوری RippleNet امکان انجام تراکنش را تنها در عرض چند ثانیه فراهم میکند. کارمزدی که برای این تراکنشها پرداخت میشود معمولاً کمتر از یک سنت است که در مقایسه با کارمزدهای بالای انتقال بانکی، یک مزیت چشمگیر محسوب میشود.
این ویژگی ریپل باعث شده بانکها و شرکتهای بزرگ بینالمللی به آن علاقهمند شوند، زیرا با استفاده از آن میتوانند خدمات سریعتر و رقابتیتری به مشتریان خود ارائه دهند. به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان ریپل را یک انقلاب در صنعت پرداختهای جهانی میدانند.
در سیستم مالی سنتی، بانکها برای انتقال ارز به کشورهای مختلف مجبورند حسابهای نُسترو و وُسترو در بانکهای خارجی نگهداری کنند. این روش علاوه بر پیچیدگی، هزینههای زیادی را نیز به بانکها تحمیل میکند. ریپل با معرفی On-Demand Liquidity (ODL) این مشکل را برطرف کرده است.
ODL با استفاده از XRP بهعنوان ارز واسطه، امکان مبادله آنی ارزها را فراهم میکند. به این صورت که مثلاً یک بانک میتواند دلار آمریکا را به XRP تبدیل کرده و در عرض چند ثانیه آن را به ین ژاپن یا هر ارز دیگری تبدیل کند. این فرآیند نهتنها سرعت تراکنش را افزایش میدهد بلکه هزینههای ذخیره نقدینگی در کشورهای مختلف را نیز از بین میبرد.
یکی از نقاط قوت اصلی ریپل، همکاری گسترده آن با بانکها و مؤسسات مالی بزرگ دنیاست. برخلاف بسیاری از پروژههای رمزارزی که به دنبال حذف بانکها هستند، ریپل رویکردی متفاوت اتخاذ کرده و تلاش میکند زیرساختهای بانکی موجود را بهبود دهد. شبکه RippleNet به بانکها این امکان را میدهد که پرداختهای بینالمللی را سریعتر و ارزانتر انجام دهند. همکاریهای ریپل با مؤسساتی مانند American Express، Santander و SBI Holdings نمونههایی از کاربرد عملی این فناوری در سیستم بانکی جهان هستند. این موضوع نشان میدهد که ریپل توانسته جایگاهی واقعی در سیستم مالی سنتی پیدا کند و تنها یک پروژه آزمایشی در حوزه کریپتو نیست.
ریپل به دلیل طراحی متفاوت و تمرکز بر حوزه پرداختهای بینالمللی، مزایای زیادی نسبت به بسیاری از رمزارزهای دیگر دارد. همین ویژگیها باعث شده است بانکها و شرکتهای مالی بزرگ جهان به آن علاقهمند شوند و حتی برخی از آنها استفاده از RippleNet را در سیستمهای خود آغاز کنند. در ادامه مهمترین مزایای ریپل را بررسی میکنیم.
یکی از بزرگترین مزایای ریپل، سرعت بسیار بالای آن در پردازش تراکنشهاست. شبکه ریپل قادر است تراکنشها را در عرض ۳ تا ۵ ثانیه تأیید و نهایی کند، در حالی که بیتکوین برای تکمیل یک تراکنش معمولاً حدود ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارد. این ویژگی باعث شده ریپل به گزینهای جذاب برای پرداختهای فوری بینالمللی تبدیل شود.
در سیستمهای بانکی سنتی، کارمزد انتقالهای بینالمللی بسیار بالاست و گاهی به چندین درصد از مبلغ تراکنش میرسد. اما در ریپل، کارمزد هر تراکنش تنها کسری از یک سنت است. همین موضوع باعث میشود که ریپل برای انتقال مبالغ کلان یا حتی پرداختهای کوچک، یک گزینه اقتصادی و بهصرفه باشد.
مقیاسپذیری (Scalability) به توانایی یک شبکه در پردازش تعداد زیادی تراکنش همزمان گفته میشود. ریپل در این زمینه عملکرد بسیار خوبی دارد و میتواند بیش از ۱۵۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. این عدد در مقایسه با بیتکوین (۷ تراکنش در ثانیه) و اتریوم (حدود ۳۰ تراکنش در ثانیه) بسیار چشمگیر است. همین مقیاسپذیری بالا باعث شده ریپل از نظر فنی توانایی رقابت با سیستمهای بانکی سنتی را داشته باشد.
برخلاف بسیاری از پروژههای رمزارزی که تلاش میکنند جایگزین سیستم بانکی شوند، ریپل راهی متفاوت در پیش گرفته و سعی دارد بانکها و مؤسسات مالی را با خود همراه کند. همکاری با شرکتها و بانکهایی مانند American Express، Santander و SBI Holdings نشان میدهد که ریپل توانسته اعتماد نهادهای بزرگ مالی را جلب کند. این همکاریها آینده ریپل را نسبت به بسیاری از پروژههای رمزارزی دیگر روشنتر میکند.
سیستمهایی مانند سوئیفت (SWIFT) سالهاست که برای انتقال پولهای بینالمللی استفاده میشوند، اما این سیستمها بسیار کند و پرهزینهاند. ریپل با فناوری جدید خود این وابستگی را کاهش داده و امکان انتقال سریع و ارزان پول را فراهم کرده است. همین موضوع میتواند جایگاه ریپل را به عنوان یک رقیب جدی برای سیستمهای مالی قدیمی تثبیت کند.
دفترکل توزیعشده ریپل (XRP Ledger) تراکنشها را به صورت عمومی و شفاف ثبت میکند. این ویژگی علاوه بر امنیت بالا، امکان پیگیری دقیق تراکنشها را فراهم میکند و ریسک تقلب یا دوبارهخرج کردن (Double Spending) را به حداقل میرساند.
با وجود تمام مزایا و پیشرفتهای چشمگیر، ریپل همچنان با محدودیتها و چالشهایی روبهرو است که میتواند بر آینده این پروژه تأثیرگذار باشد. شناخت این نقاط ضعف به سرمایهگذاران و کاربران کمک میکند دید واقعبینانهتری نسبت به ریپل داشته باشند.
یکی از اصلیترین انتقاداتی که به ریپل وارد میشود، میزان بالای تمرکز در این شبکه است. برخلاف بیتکوین که یک شبکه کاملاً غیرمتمرکز با هزاران نود مستقل دارد، بخش زیادی از توکنهای XRP در اختیار شرکت ریپل و بنیانگذاران آن است. همچنین بسیاری از نودهای اعتبارسنجی شبکه توسط خود شرکت مدیریت میشوند. این موضوع باعث نگرانی در میان طرفداران غیرمتمرکزسازی شده و برخی ریپل را بیشتر شبیه به یک سیستم بانکی دیجیتال میدانند تا یک رمزارز مستقل.
ریپل برخلاف بسیاری از پروژههای رمزارزی که به دنبال حذف واسطهها هستند، همکاری با بانکها را در اولویت قرار داده است. این موضوع گرچه نقطه قوتی برای جذب سرمایهگذاران سازمانی محسوب میشود، اما باعث میشود ریپل بیش از حد به سیستم بانکی سنتی وابسته باشد. در صورتی که بانکها از پذیرش گسترده ریپل خودداری کنند یا قوانین سختگیرانهتری علیه رمزارزها وضع شود، آینده XRP با چالش جدی مواجه خواهد شد.
آینده ریپل تا حد زیادی به نتیجه پرونده حقوقی آن با SEC بستگی دارد. اگر ریپل بتواند این پرونده را با موفقیت پشت سر بگذارد، احتمالاً شاهد پذیرش گستردهتر XRP توسط بانکها و شرکتهای پرداخت بینالمللی خواهیم بود. از سوی دیگر، با افزایش نیاز به سیستمهای سریعتر و ارزانتر برای انتقال پول در جهان، ریپل میتواند نقش مهمی در انقلاب فینتک ایفا کند. برخی تحلیلگران پیشبینی میکنند که در صورت رفع موانع قانونی، XRP میتواند به یکی از داراییهای دیجیتال اصلی در سیستم مالی جهانی تبدیل شود.
خرید و نگهداری ریپل (XRP) در ایران بهسادگی از طریق صرافیهای معتبر داخلی مانند بیت برگ امکانپذیر است. این پلتفرم به دلیل پشتیبانی از طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال و همچنین ارائه خدمات به کاربران ایرانی، یکی از انتخابهای محبوب برای خرید XRP محسوب میشود.
برای خرید ریپل در بیت برگ، کافی است چند مرحله ساده را طی کنید:
ثبتنام و احراز هویت: ابتدا وارد وبسایت بیت برگ شوید و یک حساب کاربری ایجاد کنید. سپس مراحل احراز هویت شامل ارسال مدارک هویتی و شماره تلفن همراه را تکمیل نمایید.
واریز ریال به حساب کاربری: پس از تأیید هویت، میتوانید از طریق کارت بانکی متصل به شبکه شتاب، موجودی ریالی خود را شارژ کنید.
انتخاب XRP و ثبت سفارش خرید: در بخش خرید ارز دیجیتال، ریپل (XRP) را از لیست انتخاب کنید، مقدار موردنظر را وارد کرده و سفارش خرید را ثبت نمایید.
دریافت XRP در کیف پول: پس از تکمیل سفارش، توکنهای XRP به کیف پول اختصاصی شما در بیت برگ یا کیف پول شخصیتان منتقل خواهند شد.
هنگام خرید و ذخیره ریپل باید به چند نکته توجه کنید:
همیشه از صرافیهای معتبر مانند بیت برگ برای خرید استفاده کنید.
برای نگهداری بلندمدت، کیف پولهای سختافزاری بهترین گزینه هستند.
از کلید خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول خود بهخوبی محافظت کنید و آن را در اختیار هیچکس قرار ندهید.
در صورت معامله روزانه، نگهداری مقدار محدودی از XRP در کیف پول صرافی منطقی است، اما داراییهای اصلی خود را به کیف پول شخصی منتقل کنید.
ریپل یکی از پروژههای منحصربهفرد در دنیای ارزهای دیجیتال است که تمرکز آن بر بهبود پرداختهای بینالمللی است. با استفاده از توکن XRP و فناوری دفترکل توزیعشده خود، ریپل توانسته تراکنشهایی سریع، ارزان و مقیاسپذیر ارائه دهد. هرچند انتقادات زیادی به متمرکز بودن و مشکلات حقوقی آن وارد است، اما پتانسیل ریپل برای تغییر سیستم مالی جهانی غیرقابل انکار است. اگر به دنبال سرمایهگذاری یا استفاده از فناوریهای نوین مالی هستید، شناخت ریپل و XRP میتواند دیدگاه ارزشمندی به شما بدهد. آینده ریپل به عوامل متعددی از جمله پذیرش توسط بانکها، توسعه فناوری و رفع موانع قانونی بستگی دارد، اما بدون شک نام آن همچنان در میان بازیگران اصلی صنعت کریپتو باقی خواهد ماند.