الیزا لبز با شکایت ضدانحصاری، X را به چالش کشید

استارتاپ Eliza Labs شکایتی ضدانحصاری علیه پلتفرم X متعلق به ایلان ماسک مطرح کرده است. این شکایت به اتهام سوءاستفاده از قدرت انحصاری در حوزه شبکه‌های اجتماعی کوتاه‌متن و سرکوب رقابت در بازار عامل‌های هوش مصنوعی (AI Agents) ثبت شده است. پرونده‌ای که می‌تواند به یکی از مهم‌ترین نبردهای حقوقی دنیای تکنولوژی و هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ تبدیل شود.

ادعای کپی‌برداری از فناوری Eliza

به گفته والترز، مدیرعامل Eliza، این شرکت در ابتدا دعوت به همکاری از سوی X دریافت کرد، چرا که فریم‌ورک متن‌باز Eliza در حال جذب کاربران گسترده بود. پس از جلساتی در دفتر مرکزی X در فوریه، این پلتفرم درخواست کرد Eliza یک مجوز سازمانی ۶۰۰ هزار دلاری سالانه خریداری کند؛ در حالی‌که پیش‌تر بیش از ۲۰ هزار دلار هزینه سالانه پرداخت می‌کرد.

شکایت مطرح‌شده توضیح می‌دهد که X در ژوئن ۲۰۲۵ حساب‌های Eliza را معلق کرده و سپس تحت عنوان بازگردانی حساب‌ها، خواستار دریافت مستندات فنی کامل شد. Eliza مدعی است که X از این اطلاعات برای توسعه ویژگی‌های تقریباً مشابه در محصولات xAI استفاده کرده است؛ شامل آواتارهای سه‌بعدی، یکپارچه‌سازی صدا و قابلیت‌های تلفنی.

نقض قانون شرمن و اتهام انحصارطلبی

این شکایت به استناد بخش ۲ قانون شرمن (Sherman Act) تنظیم شده و مدعی است X با بهره‌گیری از قدرت انحصاری خود در شبکه‌های اجتماعی کوتاه‌مدت، رقبای بالقوه در عرصه هوش مصنوعی را سرکوب کرده است.

پرونده جزئیاتی ارائه می‌دهد که چگونه X با رفتار ضدرقابتی و سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه، فرصت رقابت آزاد را از Eliza گرفته است. این موضوع می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای بارز از انحصارطلبی در فناوری‌های نوین مورد بررسی دادگاه قرار گیرد.

خواسته‌های Eliza از دادگاه

Eliza در دادخواست خود چندین نوع جبران خسارت را مطالبه کرده است:

• بازگردانی حساب‌ها و دسترسی کامل به پلتفرم X

• صدور حکم قضایی مبنی بر اینکه X از مصونیت بخش ۲۳۰ برخوردار نیست

• ممنوعیت رفتارهای انحصاری آینده

• پرداخت خسارت مالی شامل بازگرداندن سود ناعادلانه X، غرامت بابت کپی‌برداری و رقابت ناعادلانه

• پرداخت سه‌برابری خسارت‌ها تحت مقررات قانون شرمن

• جبران خسارات تنبیهی و هزینه‌های وکلای پرونده

نبردهای موازی در بازار هوش مصنوعی

این شکایت درست چند روز پس از آن مطرح شد که xAI، شرکت هوش مصنوعی ایلان ماسک، از اپل و OpenAI شکایت کرد. ماسک مدعی است اپل با ادغام انحصاری ChatGPT در محصولات خود و سیاست‌های محدودکننده اپ استور، امکان رقابت سایر شرکت‌های هوش مصنوعی را از بین برده است.

اکنون ماسک از یک سو در حال پیگیری ادعاهای ضدانحصاری علیه رقبا است، و از سوی دیگر، X خود به اتهام مشابهی از سوی Eliza متهم شده است. این تضاد جالب توجه، جنگ حقوقی پیرامون کنترل بازار هوش مصنوعی را وارد مرحله تازه‌ای کرده است.

جمع‌بندی

پرونده Eliza علیه X می‌تواند نقطه عطفی برای تعیین مرزهای رقابت در بازار چند تریلیون دلاری هوش مصنوعی باشد. اگر دادگاه به نفع Eliza حکم دهد، نه‌تنها موقعیت X و xAI تضعیف می‌شود، بلکه الگویی برای حمایت از استارتاپ‌ها و پروژه‌های متن‌باز در برابر غول‌های فناوری شکل خواهد گرفت.