بازار ارزهای دیجیتال طی سالهای اخیر به یکی از حساسترین و واکنشپذیرترین بازارهای مالی جهان تبدیل شده است. تغییرات سیاسی، بحرانهای اقتصادی، و بهویژه جنگها، از جمله عواملی هستند که به شدت بر رفتار بازار رمزارز تأثیر میگذارند. هماکنون، در سایه درگیریهای نظامی بین ایران و اسرائیل، این سوال مطرح میشود که پیامدهای چنین تنشی بر بازار رمزارزها چه خواهد بود؟ آیا داراییهای دیجیتال در این شرایط امنیت بیشتری ایجاد میکنند یا باعث افزایش ریسک میشوند؟ این مقاله با بررسی تجربیات تاریخی، تحلیل روندهای اخیر، و توجه به شرایط منطقهای، تلاش دارد به این پرسشها پاسخ دهد.
درگیریهای نظامی میان ایران و اسرائیل نهتنها ابعاد منطقهای دارد، بلکه تأثیرات آن به بازارهای جهانی نیز سرایت میکند. با افزایش بیثباتی سیاسی در خاورمیانه، سرمایهگذاران به دنبال راههایی برای حفظ ارزش سرمایه خود هستند. رمزارزها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و جهانی خود، یکی از اولین گزینههایی هستند که در چنین شرایطی مورد توجه قرار میگیرند.
تشدید درگیریها میتواند باعث افزایش قیمت طلا، نفت و بیتکوین شود. در مواقع بحران، داراییهایی که خارج از کنترل دولتها هستند، مانند بیتکوین، به عنوان پناهگاه امن سرمایه تلقی میشوند.
در داخل ایران، فشار تورمی، کاهش ارزش ریال، و نگرانی از محدودیتهای مالی باعث شده بسیاری از افراد به خرید رمزارز روی بیاورند. کاربران ایرانی که پیشتر نیز با بحرانهای اقتصادی روبرو بودهاند، اکنون در برابر احتمال افزایش تحریمها و محدودیتهای بانکی، به رمزارزها به چشم یک راه نجات نگاه میکنند.
مطالعه مقاله تاثیر جنگ بر بازار طلای جهانی نیز به سرمایه گذاران و علاقمندان پیشنهاد میشود.
در شرایطی که نوسانات شدید قیمت در بازار وجود دارد، کاربران اغلب ترجیح میدهند دارایی خود را به استیبلکوینها تبدیل کنند. تتر به دلیل اتصال ارزش آن به دلار آمریکا، انتخاب اول کاربران برای حفظ ارزش سرمایه است. امکان معامله سریع آن در صرافیهای ایرانی و خارجی، دلیل دیگر محبوبیت آن است. با استفاده از استیبلکوینها، کاربران میتوانند بدون مواجهه با نوسانات شدید، دارایی خود را حفظ کرده و در صورت لزوم، آن را به سایر رمزارزها تبدیل کنند.
پاسخ به این پرسش به عوامل مختلفی بستگی دارد. هرچند رمزارزها مزایایی در زمان جنگ دارند، اما بیخطر نیز نیستند.
غیرمتمرکز بودن و در امان بودن از مصادره
قابلیت انتقال سریع و بدون مرز
مقاومت در برابر تورم داخلی و کاهش ارزش پول ملی
نوسانات شدید قیمتی ناشی از اخبار جنگی
احتمال فیلترینگ اینترنت و محدود شدن دسترسی به صرافیها
نبود نهاد ناظر یا بیمه برای محافظت از کاربران
بهطور تاریخی، بهنظر میرسد بیتکوین به درگیریهای میان کشورها واکنش نشان میدهد. در سال ۲۰۲۲، پس از حمله روسیه به اوکراین، بازار رمزارزها سقوط کرد. در آن زمان، قیمت بیتکوین ۷.۹ درصد کاهش یافت و به ۳۴,۳۲۴ دلار رسید، در حالی که برخی توکنهای کوچکتر تا حدود ۱۰.۸ درصد افت کردند.
نمونه مهم دیگری از واکنش بیتکوین به رویدادهای ژئوپلیتیکی، جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین در سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ بود. در طول دورههایی که تنشهای تجاری تشدید میشد، نوسانات قیمت بیتکوین نیز افزایش مییافت.
در میانه این آشفتگیهای بازار، سرمایهگذاران نهادی و صندوقهای پوشش ریسک (hedge funds) علاقه بیشتری به بیتکوین نشان دادند. همین موضوع باعث شد نگاه به بیتکوین بهعنوان ابزاری برای پوشش ریسکهای ژئوپلیتیکی تقویت شود.
همچنین در سال ۲۰۱۷، همزمان با آزمایشهای موشکی کره شمالی، قیمت طلا و بیتکوین بهطور قابل توجهی افزایش یافت. در آن زمان، طلا به قیمت ۱۳۲۶ دلار در هر اونس معامله میشد، در حالی که قیمت بیتکوین به بیش از ۴۶۰۰ دلار رسید.
در سال 2022، همزمان با حمله روسیه به اوکراین، بسیاری از مردم این کشورها به رمزارزها پناه بردند. در اوکراین، کمکهای مالی جهانی اغلب از طریق رمزارزها ارسال شد. این موضوع نشان داد که رمزارزها میتوانند در بحرانها حتی نقش نجاتبخش ایفا کنند. اما تحریمهای گسترده، نبود دسترسی آزاد به اینترنت و محدودیتهای بانکی، استفاده از رمزارز را در ایران پیچیدهتر کرده است. رمزارزها در زمان جنگ میتوانند فرصتی برای حفظ ارزش دارایی باشند، اما باید با آگاهی کامل از ریسکها مورد استفاده قرار گیرند. این مقاله صرفا جنبه آموزشی دارد و به منزله سیگنال خرید و فروش نباید از آن استفاده کرد.