استیکینگ چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال با اینکه سابقه زیادی در بازارهای مالی ندارد اما سعی کرده با آگاهی از ظرفیت‌های این بازار، سبد متنوعی از انواع فعالیت مالی را ارائه دهد. این بازار که به نوعی رقیب جدیدی برای بازار سنتی و سیستم نظام پولی و بانکی است، برخی از مفاهیم بازار مالی را نیز تغییر داده است.
در این مقاله تلاش می‌کینم شما را با یکی از امکان‌های مهم در بازار ارزهای دیجیتال، یعنی استیک کردن آشنا کنیم و به شما نشان خواهیم داد که این کار تقریباً همان سپرده‌گذاری روزشمار در سیستم بانکی است که البته در اینجا با ظرافت‌های بیشتری اعمال می‌شود.
سپرده‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال
استیک کردن (Staking) در واقع نوعی سپرده‌گذاری در شبکه است که فرد می‌تواند در ازای سپرده کرده ارزهای دیجیتال خود و یا بخشی از آنها، سود خوبی را بر مبنای زمان معین و ترافیک شبکه دریافت کند. در واقع کاربر بازار ارزهای دیجیتال بدون اینکه فعالیت خاصی در شبکه داشته باشند، می‌توانند از سود اختصاص یافته برخوردار شوند. موضوع البته کمی پیچیده‌تر از این چند خط است؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم تا آخر این مقاله با ما همراه باشید تا هم این روش فعالیت در بازار را به طور کامل به شما توضیح دهیم و هم اینکه بگوییم این روش مختص چه کاربرانی است و چه افرادی می‌توانند بالاترین بهره را از آن ببرند.
از آنجایی که سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال در کیف پول انجام می‌شود، بهتر است ابتدا نگاهی گذرا به کیف پول بی‌اندازیم و سپس بحث خود درباره استیک کردن را ادامه دهیم:
سپرده‌گذاری در کیف پول
کیف پول در دنیای ارز دیجیتال، فضایی است که در آن امکان نگهداری ارز دیجیتال و توکن‌های مختلف فراهم است. کیف پول‌ها به چند دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: کیف پول موبایل مثل Atomic، کیف پول دسکتاپ مانند MetaMask، کیف پول کاغذی، کیف پول وب مانند MyEtherWallet و کیف پول سخت‌افزاری مانند Ledger؛ البته باید بدانید که منظور از کیف پول Gustodial یا متصدی در واقع کیف پول صرافی یا همان کیف پول‌هایی است که در آنها کلید خصوصی کیف پول فرد در اختیار صاحب صرافی و یا شخص دیگری قرار می‌گیرد.
افرادی که در حوزه ارز دیجتال فعالیت می‌کنند، برای دارایی خود دو راه دارند. کاربر بعد از خرید ارز دیجیتال به هر میزان و مقدار که باشد، تنها دو راه دارد؛ می‌تواند آن را در کیف پول شخصی و یا کیف پول صرافی خود نگهداری و محافظت کند. نکته مهم این است که به دلیل کارمز در هر تراکنش، اگر فرد تریدر باشد و قصد داشته باشد در بازار فعالیت مدام کند، بهتر است ارز دیجیتال خود را در کیف پول صرافی نگهداری کند تا مجبور نشود هر بار و برای هر تراکنش، کارمزد بپردازد زیرا اگر ارز دیجیتال در کیف پول صرافی باشد، فرد می‌تواند هر بار خیلی راحت و بدون کارمزد، تراکنش خود را انجام دهد. با این حال اگر فرد قصد دارد که دارایی خود را برای مدت زمان طولانی نگهداری کند، خب تبعاً استفاده از کیف پول شخصی راه مناسب‌تری است.
استیک کردن (Staking)، دریافت سود از راه سپرده‌گذاری ارز دیجیتال
سپرده‌گذاری یا همان استکنیگ که به آن استیک کردن هم گفته می‌شود، نوعی فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال است که فرد در تعامل با شبکه، ضمن دریافت ود به ازای سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال، در ارتقاء امنیت سیستم بلاکچین‌هایی که بر مبنای اثبات سهام کار می‌کنند نیز نقش دارد. در واقع فرد این اقدام را با سپرده‌گذاری در کیف پول مخصوص انجام می‌دهد.
شبیه به فرایند اثبات کار و یا همان استخراج ارزهیا دیجیتال، روش اثبات سهام هم شرط و لازمه رسیدن به شبکه اجماع است و برای رسیدن به این مهم، مشوق‌هایی نیز به کاربران خود اعطا می‌کند.
الگوریتم اثبات سهام که از مهمترین الگوریتم‌های اجماعی است که در شبکه بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرد، از سال ۲۰۱۱ به دلیل حل و رفع برخی از مشکلات موجود در الگوریتم اثبات کار ایجاد شد. در واقع دلیل ایجاد این الگوریتم، ضعف‌ها و چالش‌هایی بود که در الگوریتم اثبات کار وجود داشت و داشتند کم‌کم به معضلات بزرگی تبدیل می‌شدند؛ البته این الگوریتم (اثبات سهام) مانند الگوریتم اثبات کار برای رسیدن به اجماع در شبکه فعالیت می‌کند اما نحوه رسیدن به اجماع، تفاوت این دو را با هم مشخص می‌کند چون مبنای رسیدن به اجمااع در شبکه برای هر کدام متفاوت است.
اثبات سهام روشی برای حفظ یکپارچگی یک ارز دیجیتال است که از انتشار سکه‌های اضافی توسط کاربران جلوگیری می‌کند. در حالی که در حال حاضر یک روش متفاوت به نام اثبات کار توسط بیت کوین و اتریوم ( دو ارز دیجیتال بزرگ بر اساس ارزش بازار) استفاده می‌شود، اتریوم قصد دارد تمرکز خود را به سمت اثبات سهام بیشتر کند تا پلتفرم را مقیاس پذیرتر و مصرف انرژی شبکه را کاهش دهد.
استیک کردن و الگوریتم اثبات سهام
به عبارت بهتر اثبات سهام سبب حفظ امنیت شبکه‌های بلاک‌چینی می‌شود و به نوعی جایگزین اثبات کار یا همان استخراج است. در این روش، افرادی که مایل به کار در روند تایید تراکنش و یا ایجاد بلاک‌اند، باید در گام اول ارز اصلی شبکه را بخرند و بعد آن را به شبکه اختصاص دهند. شبکه نیز با دو پارامتر میزان دارایی و مدت قفل ماندن آن در شبکه، بر اساس همان دارایی پاداش‌هایی را در قالب همان ارز دیجیتال به کاربر یا همان اعتبارسنج ارائه می‌دهد.
یکی از نکات مهم در ارزهای دیجیتال این است که کاربر می‌تواند تنها با نگه داشتن ارز دیجیتال در کیف پول خود، پاداش بگیرد. یعنی شبکه به نگهداری ارز دیجیتال هم پاداش می‌دهد. بدون اینکه کاربر کاری انجام داده باشد و یا انتظاری از او باشد. این پاداش البته برای همه یکسان نیست و به تعداد کوین‌های حفظ شده در شبکه و مدت زمانی است که آنها را در کیف پول خود نگهداری می‌کنند، بستگی دارد. این پاداش البته به دو صورت پرداخت می‌شود: یا پروتکل به صورت خودکار پاداش را پرداخت می‌کند و یا خود کاربر می‌تواند این پاداش را دریافت کند. نکته مهم و یا برگ برنده اثبات سهام در امنیت بالای آن است. در این شبکه اساساً کلاهبرداری و یا بر هم زدن امنیت صرفه مالی و اقتصادی برای سارقان و افراد خرابکار ندارد.
در این الگوریتم، مقدار ارز نگهداری شده توسط ماینرها به عنوان وثیقه استفاده می‌شود. این ارز دیجیتال همان دارایی است که فرد با آن امتیاز لازم برای انتخاب تصادفی را پیدا می‌کند. با این اقدام، اگر فردی به هر دلیلی قصد خرابکاری در سیستم را داشته باشد، در گام اول شبکه دارایی او را بلوکه خواهد کرد؛ به همین دلیل اگر کارمزد تراکنش‌های یک بلوک کمتر از دارایی باشد که فرد در شبکه دارد، آنوقت حسابی متضرر خواهد شد. خب با این حساب می‌توان ادعا کرد در اثبات سهام احتمال حمله ۵۱٪ تقریباً صفر است اما نکته و مزیت مهمی که اثبات سهام نسبت به اثبات کار دارد را می‌توان در همان دو عامل امنیت و صرفه‌جوی در مصرف انرژی خلاصه کرد چراکه در این شیوه، برقی برای استخراج و الگوریتم اثبات کار مصرف نمی‌شود.
در فرایند سپرده‌گذاری، هر فرد به تعداد ارزهای دیجیتالی که در کیف پول خود سپرده کرده است، حق اعتبارسنجی دارد و هر فرد بر اساس پیدا کردن بلاک جدید و اضافه کردن تراکنشی به بلاک چین، سود و یا پاداش دریافت می‌کند. نکته پدیگر اینکه پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک چین اثبات سهلام مقیاس‌پذیر هستند و به همین دلیل سرعت تراکنش در آنها بسیار بالا است.
کدام ارزهای بیشترین سود استیکینگ را می‌پردازند؟
بعد از صعودهای مستمر بازار ارزهای دیجیتال در ده سالی که از عمر آنها می‌گذرد، بخش زیادی از فعالان بازارهای مالی و اقتصادی، سرمایه‌گذاری در این حوزه را به عنوان اولویت خود قرار دادند و توانستند از این راه ارزش دارایی خود را چندین برابر کنند. این روند به حدی با شیب تندی همراه بود که در در مدتی کوتاه مردم عادی نیز بخش سرمایه‌گذاری در این حوزه را آغاز کردند و در این بن افرادی که دانش و مهارت کافی داشتند حتی توانستند خود را به جدیدترین میلیونرهای جهان تبدیل کند. حضور چهره‌های شاخص هنر و ورزش هم یکی دیگر از رخدادهای عجیب این بازار در سال‌ها گذشته بود. حالا بازار ارزهای دیجیتال به جایگاهی رسیده است که بسیاری از مردم تلاش دارند به منظور حفظ ارزش دارایی خود رد مقابل تورم افسارگسیخته و افزایش ارزش آن، در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.
به همین منظور در ادامه به برخی از ارزهای دیجیتالی که بالاترین نرخ سود را به استیک کردن (سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال) اختصاص می‌دهند، اشاره می‌کنیم.
سپرده‌گذاری اتریوم ۲.۰
بسیاری از فعالان و توسعه‌دهندگان بازار ارز دیجیتال، بیکن چین را نبض اتریوم ۲ می‌دانند چراکه آن یک بلاک چین جدید است که هسته اصلی اتریوم ۲ را تشکیل می‌دهد. مهمترین هدف از راه‌اندازی بیکن چین را می‌توان اطمینان‌بخشی به فعالان و توسعه‌دهندگان برای انتقال تمام اطلاعات شبکه قبلی به شبکه جدید دانست. با این هدف می‌توان گفت که مهمترین وظیفه بیک چین اینست که ضمانت کندتمام شاردها، جدیدترین اطلاعات را دارند.
ناگفته نماند که برای آغاز به کار اتریوم ۲.۰ باید در گام اول مقدار توکن‌های استیک شده در این بیک چین به مقدار مشخص می‌رسید که این امر در نوامبر ۲۰۲۰ محقق شد و فاز صفر اتریوم ۲ لانچ شده و زنجیر بیکن چین نیز تشکیل شد. با ایجاد این زنجیر، در واقع پل ارتباطی بین دو اتریوم ۱ و اتریوم ۲ به وجود آمد و شبکه در ک حالت دو فازی بین ولیدیتورها روی زنجیر بیک چین و ماینرها قرار دارد.
خلاصه اینکه اتریوم ۲.۰ یکی از جذابترین و داغ‌ترین پیشنهادها برای سرمایه‌گذاری، نسخه ثانویه اتریوم به عنوان دومین ارز ارزشمند بازار ارزهای دیجیتال است. هر کاربری می‌تواند با استیک کردن در این ارز، علاوه بر کسب سود، به شکوفایی این شبکه نیز خدمت کند. برای این اقدام هر فرد باید حداقل ۳۲ اتر و همچنین یک کلاینت شبکه اصلی اتریوم (Eth1) را داشته باشد. ممکن است رد بین خوانندگان این مقاله افرادی باشند که ۳۲ اتر را در اختیار ندارد؛ آنان می‌توانند از سرویس‌های واسطه مانند صرافی بایننس برای این اقدام استفاده کنند.
سپرده‌گذاری تزوس (XTZ)
تزوس در سال ۲۰۱۸ به دنیا آمد و از همان ابتدا با جمع‌آپری بیشتر از ۲۳۰ میلیون دلار سرمایه در یکی از بزرگترین رویدادهای عرضه اولیه کوین، نشان داد حرفهای زیادی برای گفتن دارد و توانست بازار ارزای دیجیتال را متحول کند. این پلتفروم از اثبات سهام سیال یا همان Liquid proof-of-stake به اختصار LPoS استفاده می‌کند که نمونه و مدلی از اثبات سهام است. ارز بومی این شبکه همان XTZ است و فرایند سپرده‌گذاری در آن به Baking به معنی لغوی پختن معروف است.
بیکرها (baker) یا همان سپرده‌گذاری پلتفرم تزوس، در ازای مشارکت و همکاری کاربران به آنها ارز بومی این شبکه را ارائه می‌کند. از طرف دیگر دارایی بیکرهایی که عملکرد مخرب داشته باشند را هم مصارد می‌کند تا شبکه دچار اختلال نشود.
برای سپرده‌گذاری در این شبکه باید حداقل ۸ هزار کویت تزوس داشته باشید و یک فول نود تزس را اجرا کنید. نکته اینکه با استفاده از خدمات شخص ثالث، آن دسته از کاربرانی که این تعداد (۸هزار تا) کوین تزوس را ندارند، می‌توانند همان مقدار خود را در به صورت Delegated در استخر سهام‌گذاری به اشتراک بگذارند و در نتیجه سود حاصله را هم به صورت مشترک دریافت و بین خودشان تقسیم کنند. سرمایه‌گذاری در اینجا بین ۵ الی ۶ درصد سوددهی در سال دارد.
سپرده‌گذاری الگورند (ALGO)
پرداخت‌های بین‌المللی با کمترین هزینه را می‌توان مهمترین هدف راه‌اندازی و ایجاد پلتفرم الگورند دانست که بر مبنای الگوریتم اثبات کار فعال است. با این توصیف یک خطی می‌توان گفت که این شبکه برای تامین امنیت خود به سهامگذارانی نیاز دارد که تراکنش‌ها را پردازش کنند. الگورند علاوه بر آنچه گفته شد، از سازوکار اجماع سهام خالص یا همان pure proof-of-stake استفاده می‌کند اما با این حال همچنن کاربران آن باید فول نودها را اجرا کند.
در پلتفرم الگورند، واسطه‌ها و استخرهای سهام‌گذاری هم وجود دارد که از به اشتراک گذاشتن ارز بومی و کوین‌های بومی این پلتفرم پشتیبانی می‌کنند. لازم به ذکر است که سود سپرده‌گذاری در این استخرها و شبکه‌ها در سال رقمی معادل ۵ الی ۱۰ درصد است.
نکته اینکه پاداش یا همان سود سپرده‌گذاری هر پلتفرم با دیگری متفاوت است؛ به طور مثال، کاربرانی که از بایننس استیکینگ یا همان Binance Staking استفاده می‌کنند، عددی معادل ۸درصد سود سالانه را دریافت می‌کنند.
سپرده‌گذاری آیکون (ICX)
یکی از پیچیده‌ترین بلاک‌چین‌های بازار ارزهای دیجیتال، پروژه بلاک‌چین آیکون (ICX) است که یک پروژه کره‌ای است و آن را بر مبنای سهام‌گذاری ایجاد کرده‌اند. این پلتفرم البته از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کند نمایندگی‌شده یا همان delegated proof-of-stake استفاده می‌کند که آن را به اختصار DPoS نیز می‌نامند. این موضوع را می‌توان یکی از تفاوت‌های اصلی این پلتفرم با پلتفرم‌های تزوس و الگورند دانست.
این مدل که نسبتاً پیچیدگی خاصی دارد، به این گونه عمل می‌کند که تعدادی معینی از سهام‌گذاران، به عنوان نماینده دیگر کاربران این پلتفرم، بلاک‌های جدید را ایجاد و تراکنش‌ها را تایید می‌کنند. این نمایندگان با رای‌گیری، از سوی کاربران دیگر انتخاب می‌شوند. رای‌دهندگان نیز برای اینکه بتوانند در این نتخابات شرکت کنند، باید حتماً تعداد مشخصی از کوین‌های بومی این پلتفرم را خریداری کرده باشند. نام توکن بومی آیکون، ICX است. سود سپرده‌گذاری سالانه در این سهام عددی قابل توجه و بین ۶ الی ۳۶درصد است.
نکته اینکه به جز موارد بالا، ارزهای دیجیتال دیگری نیز وجود دارند که با روش استیکی کردن به کاربران خود سود سالانه می‌دهند که در اینجا به دلیل محدودیت‌های موجود، از ذکر آنها خودداری می‌کنیم اما باید بدانید که کلیت همه ارزهای دیجیتال همین گونه است و شما میتوانید با این روش، به دور از هیاهو و استرس‌های مداوم بازار ارزهیا دیجیتال، سود معقول و منطقی از راه استیک کردن در بازار ارزهای دیجیتال کسب کنید. این روش شاید بریا افرادی که به صورت حرفهای ترید می‌کند خیلی منطقی نباشد اما به هر حال روشی موفق برای بسیاری از کاربران دیگر است که می‌خواهند ارزش دارایی خود را حفظ کنند و به درآمد نسبتاً خوبی در بازار ارزهای دیجیتال برسند بدون اینکه بخواهند فرصت و زمان زیادی را در این مسیر هزینه کنند.
