کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ (بخش سوم/ انواع کیف پول)
اینکه والت‌ها را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد، یک موضوع کاملاً نسبی است و هر فردی می‌توانند بر اساس استراتژی و کارکردهای خود، کیف پول‌های دیجیتال را به دسته‌های مختلفی دسته‌بندی کند. به عنوان نمونه فردی ممکن است کیف پول‌ها را بر اساسا تعداد رمزارزهای پشتیبانی شده تقسیم‌بندی کند و عده‌ای نیز بر مبنای رابط کاربری. به هر حال باید دید که استراتژی یک فرد در بازار چگونه است و بر همان اساس دسته‌بندی را لحاظ کرد.
انواع کیف پول دیجیتال
از آنجایی که امنیت کیف پول یکی از مهمترین پارامترها و ویژگی‌های آنها محسوب می‌شود، در این مقاله ما تلاش کرده‌ایم که این والت‌ها را بر مبنای امنیت آنها دسته‌بندی کنیم چراکه جدا از نوع ارزهای دیجیتالی که انتخاب می‌کنید، امنیت کیف پول‌ها را نیز باید رد نظر داشته باشید.
نکته مهم اینکه امنیت کیف پول تا حد بسیاری به دو عامل اصلی وابسته است: اول دسترسی یا عدم‌دسترسی به کلید خصوصی (یعنی امانی بودن یا نبودن) و دوم اتصال به اینترنت (یعنی آنلاین یا آفلاین بودن)
یکی دیگر از شاخص‌هایی که کیف پو‌هار ا بر مبنای آن دسته‌بندی می‌کنند، نوع دسترسی و دستگاهی است که کیف پول را در آن اجرا می‌کنند. با این نوع رویکرد کیف پول را می‌توان به دسته‌های کیف پول موبایل، کیف پول تحت شبکه، افزونه مرورگر، کیف پول دسکتاپ، کیف پول سخت‌افزاری و همچنین کیف پول کاغذی تقسیم‌بندی کرد.
امانی بودن یا غیرامانی بودن
قبل از استفاده از کیف پول و برای اینکه تشخیص بدهیم که امانی یا غیرامانی است باید به این سوال پاسخ داد که آیا این کیف پول مورد استفاده کلمات بازیابی (به‌طور کلی بک‌آپ) یا کلید خصوصی را در اختیار ما می‌گذارد یا خیر؟ اگر پاسخ این پرسش، بله باشد که کیف پول مورد استفاده غیرامانی و اگر پاسخ خیر بود که کیف پول مورد استفاده امانی است. این را هم بدانید که مهمترین عامل و عامل تعیین کننده در امنیت کیف پول، همان ویژگی امانی بودن یا نبودن است. همانگونه که از نامش پیداست، در والت‌ها امانی، ارزهای دیجیتال به رسم امانت از طرف شما نگهداری می‌شوند و فرد به طور مستقیم روی دارایی خود کنترل و نظارت ندارد. به عنوان مثال والت‌های موجود در صرافی‌های ارز دیجیتال، امانی هستند. این وضعیت را اگر بخواهیم با مثال توضیح دهیم، مثل این است که شما پول خود را در یک بانک نگهداری کنید. در واقع اغلب کیف پول‌های امانی برای ورود شما به کیف پولتان نوعی پسورد ارائه می‌دهند که به هیچ وجه معادل با کلید خصوصی شما نیست. با این توضیحی که داده شد، بهتر است بدانید که کیف پول‌های امانی برای افرادی کاربرد و کارکرد دارند که تازه وارد بازار کار ارزهای دیجیتال شده‌اند و فعلاً نمی‌توانند عملکرد خوبی روی کیف پول خود داشته باشند چراکه هنوز روی چگونگی دریافت و ذخیره کلید خصوصی دانش و آگاهی کاملی ندارند.
علاوه بر آنچه که در بالا درباره چگونگی دریافت و ذخیره کلید خصوصی گفته شد، باید بدانید که اغلب صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی متمرکز نیز والت‌های امانی را به کاربر خود ارائه می‌کنند. در این شرایط، مزیت این است که کاربران به دارایی‌های خود دسترسی سریع و آسان داشته و خیلی راحت در چند لحظه و با چند بار کلیلک کردن، بدون آنکه کارمزدی به شبکه بدهند، می‌توانند وارد بازار شده و معاملات روزانه خود را انجام دهند.
با این نکات، کیف پول غیرامانی، کیف پولی است که کلید آن به کاربر سپرده می‌شود و صرافی دیگر هیچ مسئولیتی و هیچ نوع دسترسی به آن ندارد. واضح است که وقتی فرد دیگر و یا صرافی به کیف پول شما دسترسی نداشته باشد، دارایی دیجیتال‌تان امنیت بیشتری خواهد داشت چون تنها کسی که می‌تواند در آن دخل و تصرف کند، خود شما هستید.
نکته مهم دیگر در این بین، این است که شما باید حسابی در نگهداری کلید خصوصی خود کوشا باشید و آن را به صورت امن و مطمئن حفظ و نگهداری کنید چون در صورت فراموشی آن، هیچ فرد دیگر و صرافی نمی‌تواند به شما کمکی کند. در واقع به همان میزان که امنیت کیف پول غیرامانی بالا می‌رود، به همان میزان نیز نگهداری آن مهم و ضروری است. این نکته را هم متوجه باشید که اغلب کیف پول‌ها به جای کلید خصوصی، کلمات بازیابی را به کاربر می‌دهند.
گرفتن بک‌آپ، یادداشت متن و عبارت کلید خصوصی یا همان کلمات بازیابی روی برگه‌های متعدد و مختلف و حفظ آن برگه‌ها در مکان‌هایی امن و ایمن، حک کردن عبارت کلید خصوصی روی فلزی و نگهداری آن در مکانی امن و روش‌هایی از این دست، همگی در زمره راه‌هایی هستند که می‌توان برای نگهداری ایمن از کلید خصوصی کیف پول از آن بهره برد.
نکته دیگر اینکه این کیف پول‌ها به شدت در خطر هک و البته برای کشورهایی مانند ایران در خطر تحریم هم قرار دارند. پس باید استراتژی دقیقی در این باره داشت و همه جوانب آن را در نظر گرفت.
آنلاین یا آفلاین بودن
اتصال به اینترنت به دلیل ایجاد ریسک هک شدن، یکی از مهمترین شاخص‌های امنیت در کیف پول است. در واقع موضوع اتصال به اینترنت، از نکات اساسی در ایجاد امنیت در کیف پول‌های دیجیتال است چون این اتصال امکان دسترسی هکرها را به کیف پول فراهم و در نتیجه امنیت را به شدت کاهش می‌دهد. این موضوع باعث در خطر افتادن دارایی‌های دیجیتال خواهد شد.
در یک نوع دیگر از بسته‌بندی‌ها می‌توان کیف پول‌ها را بر اساس نحوه نگهداری کلید خصوصی به دو دسته سرد (Cold) و گرم (Hot) تقسیم کرد.
در کیف پول سرد، اتصال به اینترنت وجود ندارد و دارایی افراد بدون اتصال کیف پول به فضای اینترنت، به صورت کاملاً آفلاین نگهداری می‌شود. در این مواقع فرد تنها زماین که بخواهد معامله‌ای انجام دهد باید به اینترنت متصل شود. با این توضیح کوچک می‌توان گفت که این نوع کیف پول از امنیت بالاتری برخوردار است و به همین دلیل انتخاب اول معامله‌گران برای سرمایه‌گذاری بلندمدت است.
کیف پول گرم اما دارایی دیجیتال افراد را با اتصال به اینترنت نگهداری می‌کند. در واقع دستگاه حامل این کیف پول‌ها به صورت مداوم به اینترنت متصل است و همین موضوع سبب می‌شود که دارایی افراد در معرض هکرها قرار بگیرد. این یعنی ذخیره کردن یک ارز دیجیتال در یک دستگاه متصل به اینترنت، نوعی ذخیره‌سازی گرم است گرچه کلید خصوصی روی خود موبایل ذخیره می‌شود. این نوع کیف پول گرچه به لحاظ امنیت، در رده پایین‌تری نسبت به کیف پول سرد قرار می‌گیرد اما برای استفاده روزمره، سرمایه‌گذاری کم و معاملات رمزارزها مناسب است.
در ادامه این مقاله تلاش می‌کنیم انواع مختلف کیف پول آنلای و آفلاین را مورد بررسی قرار دهیم:
کیف پول موبایل
این کیف پول به شکل یک برنامه روی موبایل نصب می‌شود. در این روزها که همه افراد در جهان حداقل یک گوشی موبال همراه دارند، فرد می‌تواند با در اختیار داشتن یک گوشی موبایل می‌تواند به راحتی به کیف پول دسترسی داشته باشد. به همین دلیل این نوع کیف پول را می‌تواند پرکاربردترین نوع دانست چون به راحتی در جیب هم امکاتن جابه‌جایی دارد. در این نوع می‌توان ادعا کرد که تراست والت در حال حاضر محبوب‌ترین والت موبایلی است که این قابلیت را دارد که به طور همزمان از ده‌ها هزار ارز دیجیتال پشتیبانی کند خاصه اینکه با استفاده از دو سیستم عامل اندروید و iOS هم می‌تواند به طور کاملاُ رایگان در اختیار کاربران قرار بگیرد.
کیف پول تحت‌وب
والت‌های که بر وب (Web Wallet)فعال هستند، ساده‌ترین نوع کیف پول به لحاظ دسترسی و راحتی کار است. افراد می‌توانند به راحتی با استفاده از هر دستگاهی که قابلیت اتصال به مرورگرها را دارد، از این کیف پول‌ها استفاده کنند. نکته مهم در این نوع کیف پول‌ها البته همان اتصال به اینترنت است چراکه این اتصال سبب می‌شود کیف پول در دسترس هکرها و کلاهبرداران قرار داشته باشد و دارایی دیجیتال در معرض خطر هک و یا مسدود شدن باشد.
برای اعتمادزایی البته ارائه دهندگان این نوع کیف پول تلاش می‌کنند که به کاربر اثبات کنند هیچگونه دسترسی به کلید خصوصی افراد را ندارند و با این اقدام خیال او را از این بابت راحت و امنیت را تضمین کنند. مهمترین و البته مشهورترین نوع کیف پول تحت وب نیز بلاک‌چین‌دات‌کام یا همان کیف پول Blockchain.com است که از ارزهای مهمی مانند بیت کوین، بیت کوین کش، اتریوم و استلار پشتیبانی می‌کند.
افزونه‌های مرورگر
از دیگر کیف پول‌های دیجیتالی که توانست در سال‌های اخیر محبوبیت بالایی بین کاربران به دست بیاورد، آنهایی هستند که در قالب افزونه‌های (Extension) مرورگر فعالیت می‌کنند. مهمترین حسن و مزیت این دسته از کیف پول‌ها اینست که قابلیت تبدیل مرورگرهای معمولی به مرورگر بلاک چین را دارند. این قابلیت سبب می‌شود که فرد با بکارگیری این افزونه‌ها بتواند وارد پلتفرم‌های غیرمتمرکز مختلف شده و با آنها تعامل کند.
متامسک را می‌توان مشهورترین کیف پول به شکل افزونه مرورگر دانست. این والت (کیف پول) قابلیت این را دارد که به طور همزمان از اتریوم، بایننس چین، فانتوم، پالیگان و چند بلاک چین دیگر پشتیبانی می‌کند. این یعنی در استفاده از این کیف پول هم مثل تراست والت می‌توان به منظور ذخیره هزاران کوین و توکن استفاده کرد نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بدهید این است که افزونه‌های مرورگر با کیف پول تحت وب کاملاً متفاوت است و کاربر نباید این دو را با هم اشتباه بگیرد چون در کیف پول‌هایی مثل متامسک فرد کنترل کامل کلید خصوصی را خواهد داشت؛ با همه این موضوعاتی که گفته شد فرد باید همواره مراقب افزونه‌های جعلی باشد.
کیف پول دسکتاپ
این نوع کیف پول در واقع نوعی نرم‌افزار است که قابلیت نصب روی رایانه فرد و البته سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و مک را دارند. در این نوع والت‌ها مثل کیف پول موبایل، فرد می‌تواند کلیدهای خصوصی را روی خود دستگاه ذخیره کند. نکته مهم دیگر اینکه ارزهای دیجیتال اغلب کیف پول دسکتاپ منحصربفرد دارند اما کیف پول دسکتاپ اکسودوس (Exodus) را می‌توان مشهورترین آنها دانست. این کیف پول به طور همزمان از ده‌ها رمز ارز پشتیبانی می‌کند.
کیف پول‌های سخت‌افزاری
نکته مهم درباره این نوع کیف پول این است که Hardware Wallet در واقع سردترین گاوصندوق فیزیکی افراد برای نگهداری ارزهای دیجیتال و دارایی دیجیتال شما است. این نوع کیف پول‌های غیرامانی، دستگاهی است که به صورت ویژه برای حفظ آفلاین و ایمن رمزارزهای طراحی شده‌اند.
در حقیقت والت‌های سخت‌افزاری با مجهز بودن به پروتکل‌های امنیتی، اجازه خروج کلید خصوصی بدون اجازه کاربر را نمی‌دهد و این یعنی کاربر می‌تواند با خیال راحت و مطمئن بداند که تنها دارنده کلید خصوصی کیف پول او، خود اوست و دیگران هیچ دسترسی به آن ندارند. نکته دیگر اینکه مثل خرید دیگر دستگاه‌ها و تجهیزات، افراد برای خرید این نوع کیف پول باید مبلغی را بپردازند که البته با توجه به کارکرد آنها برای سرمایه‌گذار ی بلندمدت و سنگین، اقدامی بسیار مناسب است.
کیف پول کاغذی
این نوع کیف پول در واقع همان کلید خصوصی یا متن بازیابی والت است که روی کاغذ چاپ شده است. همین تعریف کافی است که خطرات این روش به ضوح دیده شود. به دلیل همین خطرات، ذخیره رمزارز در کیف پول کاغذی روشی است که خیلی زود از اعتبار افتاد و منسوخ شد تا جاییکه امروزه کمتر کاربری به سمت این روش برود و اکثر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند راه‌های دیگر را انتخاب کنند.
به هر حال ممکن است که شما فردی باشید که می‌خواهید از این روش استفاده کنید. برای این کار، می‌توان با مراجعه به وب‌سایت‌های خاص ایجاد والت کاغذی مانند BitAddress که ویژه کیف پول کاغذی بیت کوین است، مراجعه کنید.علاوه بر آن، شما در این روش خواهید توانست کلمات بازیابی یا همان کلید خصوصی و آدرس کیف پول را روی کاغذی نوشته و به همین راحتی بریا خود کیف پول بسازید. در این موارد بریا هزینه کردن دارایی دیجیتال خود نیز کافی است که در یکی از نرم‌افزارهای معتبر، همان عبارت کلید خصوصی را وارد کنید. فقط این را متوجه باشید که کاغذ به دلیل ویژگی‌های ذاتی و فیزیکی که دارد ممکن است خیلی زود پاره و یا مخدوش شود و شما کلید خصوصی خود را از دست بدهید؛ البته این را هم فرایند ایجاد والت کاغذی، پرینت گرفتن از آن و صدالبته در مرحله آخر حفاظت از برگه‌های کاغذ، چندان کار ساده‌ای نیست.
