برای هر گونه اقدام و فعالیتی در حوزه ارز دیجیتال در گام اول باید به یک صرافی مراجعه کرد. از این لحاظ، حوزه ارز دیجیتال هم مثل حوزه پول سنتی است چراکه دقیقا همان روند باید در خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال نیز طی شود تا فرد معاملهگر بتواند دارایی خود را افزایش دهد. تنها تفاوت در این بخش این است که صرافیهای ارز دیجیتال به دلیل ماهیت این نوع ارز (دیجیتال بودن آن) یا سایت هستند و یا در در قالب اپلیکیشن موبایل خدمات خود را به کاربر ارائه میدهند و معاملهگر تنها از این طریق است که میتواند با صرافی کار کند.
صرافی ارز دیجیتال چیست؟
با این دانش باید گفت که افراد برای تبدیل ارز دیجیتال خود به پول رایج و یا خرید ارز دیجیتال با پرداخت پول رایج، راهی جز مراجعه به صرافی ندارند و در واقع صرافی دیجیتال تنها بستر موجود برای این فعالیت اقتصادی و مالی است. نکته مهم اینکه ایت و اپلیکیشن صرافیهای ارز دیجیتال را میتوان روی گوشی همراه هم نصب کرد؛ این یعنی اینکه فرد در هر لحظه میتواند به صرافی ارز دیجیتال دسترسی داشته باشد و خرید، فروش و یا معامله خود را به راحتی و بدون اینکه نیازی به مراجعه حضوری داشته باشد، انجام دهد.
برای استفاده از صرافی اما در گام اول باید در آن ثبتنام کرد؛ کاربر با این اقدام میتواند ارز دیجیتال خود را به پول ملی کشورش بخرد و یا در قابل دریافت پول ملی، ارز دیجیتال خود را به فروش برساند. برای ثبتنام هم نیازی به حضور فیزیکی نیست و فقط کافیست فرد به سایت یا اپلیکیشن رفی ارز دیجیتال مراجعه کند. در واقع فعالیت رد حووزه ارز دیجیتال در تمام ابعادش و از صفر تا صد، بدون نیاز به حضور فیزیکی و تنها با مراجعه اینترنتی از دو راه سایت و اپلیکیشن صرافیهای ارز دیجیتال انجام میشود و فرد در یک بستر مجازی (که میتواند سایت یا اپلیکیشن باشد) با استفاده از پول ملی کشور خود، در حوزه و بازار ارز دیجیتال خرید، فروش و معامله میکند.
کارکرد صرافی ارز دیجیتال چیست؟
موضع صرافیهای ارز دجیتال در قبال مشتری هم متنوع است. در این مورد هم صرافی ارز دیجیتال عملکردی شبیه صرافی پول سنتی و رایج دارد به اینصورت که در برخی موارد خود صرافی ارز دیجیتال، مشتری ارز دیجیتال شما است و آن را در ازای پرداخت پول رایج و ملی از فرد خریداری میکند و از درآمد حاصل از فروش آن یعنی تفاوت بین خرید ارز دیجیتال از شما و فروش آن به فرد دیگر، به درآمد میرسد و در برخی موارد نیز در ازای دریافت وجه رایج (پول ملی) به مشتری خود ارز دیجیتال میفروشند و در نقش یک فروشنده ظاهر میشوند. در برخی موارد که البته کم هم نیست، صرافیها به عنوان واسطه بین دو معاملهگر ظاهر میشوند و ارز دیجیتال دیگری را در ازای پرداخت پول ملی به فرد دیگری میفروشند و بستر را برای معاوضه ارزهای دیجیتال دو معاملهگر آماده میکنند و تنها به درآمد واسطهگری یا کارمزد اکتفا میکنند که البته برای ما ایرانیها که به دلیل تحریم، محدودیتهای متعددی برای فعالیت در بازار ارز دیجیتال داریم، بهترین نقطه شروع استفاده از صرافیهای داخلی و ایرانی است چراکه آنها لااقل قواعد بازی در ان زمین ناهموار را میدانند و میدانند چطور میشود در شرایط تحریم، بستر لازم برای فعالیت رد حوزه ارز دیجیتال را فراهم کرد؛ البته که صرافیهای ایرانی کارکردهای بسیار بالا و مطلوبی دارند به طوریکه میتوان در آنها به راحتی در ازای پرداخت ریال، بیت کوین، اتر، تتر و سایر ارزهای دیجیتال اصلی بازار ارزهای دیجیتال را خرید، فروخت و یا معامله کرد بدون آنکه از ریسک بالای تحریم، استرسی به معاملهگر وارد شود.
نکته اینکه اگر فرد قصد دارد سایر ارزهای دیجیتال کمتر شناخته شده و یا تازهوارد را به صورت حرفهای بخرد و یا معامله کند، میتواند با در نظر گرفتن ریسک تحریم، ارز خریداری شده در صرافی ایرانی را به ک صرافی خارجی منتقل کند و در آنجا زنجیره معامله خود را تکمیل کند.
صرافی ارز دیجیتال چگونه کار میکند؟
شاید برای خرید ارز دیجیتال یکی از اصول اولیه، آشنایی با بهترین صرافیها و معامله از طریق آنهاست اما پیش از این باید بدانیم اساساً صرافی چیست و دقیقاً چه کاری را با چه کیفیتی میتواند و باید انجام دهد و صرافی مناسب و مطلوب چه ویژگیها و خدماتی باید به ما ارائه دهد. پاسخ به همین چند سوال کوتاه اما مهم میتواند نقش تعیینکنندهای در سرنوشت فرد در بازار مالی ارز دیجیتال داشته باشد. شاید بهترین راه این است که در همین ابتدا بدانیم صرافی در حوزه ارز دیجیتال ذاتاً چه وظایفی دارد. مهمترین وظیفه صرافی چنچ و یا همان تبدیل کردن ارز دیجیتال به پول ملی و یا دیگر پولهای رایج است که این اقدام میتواند یا در بستر یک سایت انجام شود و یا با استفاده از یک اپلیکیشن و البته یا هر دو. فرد با حضور اینترنتی در این صرافیها میتواند ارز دیجیتال خود را بخرد، بفروشد و یا معامله کند. نکته مهم اینکه قیمت ارز ذیجیتال در صرافیها، بر اساس نظام عرضه و تقاضا معین میشود. در نظام مالی ارز دیجیتال، صرافی تقریباً همان کاکرد صرافیهای پولی را دارد. به عبارت دیگر، فرد هم میتواند با خود صرافی وارد معامله شود (که در ایران معمولاً اینگونه است)؛ در این موارد صرافی ارز را با قیمت پایینتر میخرد و از اختلاف قیمت خرید و فروش کسب درآمد دارد و یا اینکه به عنوان واسطه برای خرید و فروش استفاده کند که در این صورت مبلغی باید به عنوان کارمزد به صرافی پرداخت شود. اغلب صرافیهای بزرگ دنیا، از این شیوه برای درآمدزایی استفاده میکنند.
جفتارز چیست؟
یکی از شیوههای مهم کاری صرافیهای ارز دیجیتال، جفتارز است. در این موارد صرافی امکان تبدیل یک ارز دیجیتال به ارز دیجیتال دیگر را فراهم میکند و نماد اختصاری ارز دیجیتال اول/ نماد اختصاری ارز دیجیتال دوم را نشان میدهد. بهعنوان مثال بریا نشان دادن امکان تبدیل بیت کوین به تتر از BTC/USDT استفاده میکنند و فرد برای این معامله باید به صفحه مختص آن مراجعه کنند. نکته مهم اینکه این اقدام نیاز به دانش تحلیل دارد و فرد نباید بدون برخورداری از آن، به چنین کاری اقدام کند چون ممکن است خیلی زود تمام سرمایه خود را و یا بخشی از آن را از دست بدهد.
صرافی متمرکز چیست؟
برخی از صرافیها متمرکز هستند. در این موارد کنترل کامل صرافی بر عهده سازمان و یا شرکتی خاص است که اعضای آن سهامداران و سرمایهگذاران اصلی هستند. در واقع، دارایی صرایف در دست عدهای محدود است. صرافیهایی مانند بایننس، کراکن و کوینبیس از این جمله هستند. نکته جالب اینکه بخش اصلی معاملات ارز دیجیتال (حدود 90٪) در سطح جهان از طریق همین رافیهیا متمرکز انجام میشود و عملاً نبض بازار مالی در اختیار آنهاست. در این موارد، دارایی در کیف پول صرافی نگهداری میشود و فقط عدد موجودی در حساب مشتریان تغییر میکند. شاید همین متمرکز بودن را بتوان بزرگترین چالش این صرافیها خاصه برای کاربران کشورهای تحریم شده مثل ایران دانست چراکه هر لحظه امکان مسدود شدن حساب افراد وجود دارد.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
گونه دیگر صرافی، غیرمتمرکز هستند؛ همانطور که از اسم آنها پیداست، پشت این نوع از صرافیها یک یا چند قرارداد هوشمند مبتنی بر بلاک چین قرار دارد و از این طریق به دارایی کربران دسترسی دارند. این نوع صرافی را میتوان نوع پیشرفتهای دانست که نه الان اما در آینده بخش اعظمی از بازار را قبضه خواهد کرد. این مهم به دلیل نوع مدیریت دارایی مشتری، محتمل است چون مسئولان صرافی هیچ دخل و تصرفی در دارایی افراد ندارند و تبدیل دارایی فرد به طور مستقیم از طریق کیف پول شخصی انجام میشود. ذکر این نکته نیز الزامی است که این صرافیها هنوز به لحاظ ساختاری و فنی دچار نقایص و یا کمبودهای متعددی هستند. یونیسوآپ (Uniswap) که از شبکه اتریوم استفاده میکند را میتوان بزرگترین رافی غیرمتمرکز جهان، حداقل تا این لحظه دانست.
یکی از نکات مهم در استفاده از صرافی غیرمتمرکز این است که آنها از زیرساختهای مبتنی بر بلاکچین استفاده میکنند بنابراین میزان مقیاسپذیری بلاک چین تاثیر مهمی در عملکرد آنها دارد. از طرفی این صرافیها بسیار محدود عمل میکنند بطوریکه یونیسوآپ تنها از شبکه اتریوم و توکنهای مبتنی بر اتریوم پشتیباین میکند.
صرافی همتا به همتا چیست؟
گونه دیگر صرافی را میتوان صرافی همتا به همتا یا P2P دانست که در آن دو فرد به طور مستقیم با یکدیگر معامله میکنند. در واقع این صرافی صرفاً دو طرف معامله را در قالب یک پلتفروم به هم معرفی میکند. افراد با رجوع به این صرافی میتوانند از طریق آگهی، طرف دیگر معامله را انتخاب کنند. نکته حائز اهمیت در این مورد، امکان کلاهبرداری بود که البته صرافیهای تلاش کردند با قفل کردن دارایی تا تایید مشتری، بستر امنی برای معامله ایجاد کنند. معاملهگرانی که تراکنشهای بالاتری داشته باشند، به دلیل برخورداری از امتیاز بیشتر، بالاتر از دیگران نشان داده میشوند.
حضور عاملهگران از کشورهای مختلف را میتوان یکی دیگر از مزیتهای صرافیهای همتا به همتا خاصه برای کاربران کشورهای تحریم شده مانند ایران که به بانک بینالمللی، مستر کارت و پیپل دسترسی ندارند، دانست. در این موارد یک ایرانی میتواند با یک ایرانی دیگر و یا کسی که پرفکتمانی و یا وبمانی دارد، معامله کند. صرافی همتا به همتای بیت کوین لوکال بیت کوینز (Localbitcoins.com) را میتوان بزرگترین و مهمترین صرافی همتا به همتا در جهان دانست که البته ایران را از لیست خود حذف کرده است.