NFT چیست؟ (بخش چهارم/ چگونه NFT بسازیم)
بلاک چین اتریوم به عنوان بزرگترین میزبان NFT، استانداردهای متعددی را برای ایجاد توکن غیرمثلی روی بستر خود تعیین کرده و ارائه داده است.
چگونه ان‌اف‌تی بسازیم؟
باید دانست که تیم توسعه‌دهنده اتریوم توانسته با کمک استانداردهای NFT پروژههای خود را ایجاد کنند. به همین دلیل در ادامه به برخی از استانداردهای اصلی اتریوم برای ساخت توکن غیرمثلی اشاره می‌کنیم:
ERC۷۲۱
نخستین استاندارد ارائه شده برای NFT در اتریوم را می‌توان استاندارد ERC721 دانست. این استاندارد ویژگی‌های بسیار مطلوبی داشت تا جاییکه کریپتوکیتیز توانست با موفقیت از آن استفاده کند. نحوه کار در این استاندار به این شکل است که در آن ضمن ایجاد قابلیت انتقال، مالکیت هر توکن برای هر آدرس تعیین می‌شود. از طرفی باید بدانید که با استفاده از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی کد این نوع توکن‌ها نوشته می‌شود.
ERC۱۱۵۵
تیم انجمن کوین نیز با ارائه استاندارد ERC1155 اسم خود را در حوزه ان‌اف‌تی بر سر زبان‌ها انداخت و با این اقدام شرایطی را فراهم کرد که تیم توسعه‌دهنده بتواند توکن‌های نیمه‌مثلی (semi-fungible) ایجاد کند. یکی از کاربردهای مهم این استاندارد در بازی است. فرض کنید که در یک بازی رایانه‌ای آیتم «شمشیر» وجود داشته باشد و شما بخواهید به عنوان مثال یک‌هزار مورد از آن را در اختیار بازیکنان مختلف قرار دهید، در این جاست که این استاندارد به کمک شما خواهد آمد. به بیان ساده‌تر، برخلاف اولین استاندارد ارائه شده در اتریوم یعنی ERC721 که هر توکن فقط می‌توانست متعلق به یک نفر باشد، این استاندارد شرایطی را فراهم می‌آورد که بتوان تعدادی آیتم یکسان را بین آدرس‌های مختلف تقسیم کرد.
نکته نهایی در این حوزه اینکه به‌جز بلاک چین اتریوم، روی ایاس و کازماس و البته برخی از بلاک چین‌های دیگر که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند نیز می‌شود امکان صدور ان‌اف‌تی را ایجاد کرد اما تیم توسعه‌دهنده کماکان به دلایلی مختلفی از جمله ابزارهای متعدد و متنوع برای پشتیبانی ترجیح می‌دهند از بستر بلاک چین اتریوم استفاده کنند.
چطور در پروژههای NFT فعالیت کنیم؟
کار کردن در حوزه پروژههای ان‌اف‌تی از نظر عملی فرایند سخت و پیچیده‌ای نیست با این حال اغلب پروژهها در تلاش هستند که همچنان کار کردن در این حوزه را برای کاربران مخصوصاً افراد تازه‌کار آسان کنند. نکته مهم اینکه در حال حاضر ریسک‌های فعالیت در این حوزه برای افرادی که آشنایی کافی و لازم را در این حوزه ندارند، بسیار بالا است و ممکن است تازه‌کاران ضررهای مالی بالایی در این بخش متحمل شوند.
مقیاس‌پذیر نبودن شبکه‌های بلاک چینی را شاید بتوان اولین و مهمترین موضوع در این بخش دانست و صدالبته کارمزد بالای فعالیت در این پروژهها است.
مسئله بعدی این است که در معامله یک توکن غیرمثلی، الزاماً باید خریدار وجود داشته باشد. یعنی بر خلاف ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین که شما همیشه بعد از خرید می‌توانید آن را ولو به قیمت کمتر به فروش برسانید، فروش یک توکن غیرمثلی منوط به وجود و حضور یک خریدار است. به عنوان مثال اگر در بازی کریپتوکیتیز که در همین مقاله به آن اشاره شد، شما یک گربه بخرید، آن را فقط زمانی می‌توانید به فروش برسانید که خریداری برای آن پیدا شود در غیر این صورت مالک آن خود شما خواهید بود.
با همه این موضنعاتی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم و اینکه آینده ان‌اف‌تی‌ها به احتمال زیاد درخشان خواهد بود و کارکردها و کاربردهای متنوعی در آینده خواهند داشت باید گفت که در حال حاضر حوزه NFT بیشتر شبیه یک سرگرمی است تا اینکه یک صنعت پرسود و قابل سرمایه‌گذاری جدی؛ بنابراین، آگاه باشید که قبل از پرداخت پول و هرگونه سرمایه‌گذاری در حوزه NFT، حتماً تحقیقات لازم را انجام دهید تا به آگاهی کامل و دقیق برسید و ریسک‌های احتمالی را به منطقی‌ترین شکل به عهده بگیرید تا دارایی خود را از هر گونه اتلاف و یا حتی رکود و ضرر در امان نگه دارید.
یکی از نکات مهم در این حوزه این است که هر پروژه، فرایند متفاوتی با دیگر پروژهها دارد؛ البته با یک نگاه کلی می‌توان کار در پروژههای ان‌اف‌تی را در چند مورد خلاصه کرد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
۱-ورود به وب‌سایت پروژه مورد نظر
قبل از هر کاری در حوزه ان‌اف‌تی، باید وارد فضای دیجیتال شد. برای این کار، ورود به وب‌سایت پروژه موردنظر، اولین گام است. نکته اینکه به دلیل اینکه این حوزه همچنان در مراحل اولیه خود است، اغلب پروژهها فقط روی نسخه دسکتاپ قابلیت اجرایی شدن دارند؛ پس بهتر است تنها با رایانه شخصی اقدام کنید چون تلفن همراه به احتمال زیاد کارایی لازم را نخواهد داشت. بگذارید باز به همان بازی و یا بهتر بگوییم پروژه کریپتوکیتیز رجوع کنیم. برای فعالیت در این پروژه، بعد از مراجعه به سامانه این پروژه به آدرس cryptokitties.co با زدن دکمه استارت، کار خود را آغاز کنید.
این را هم بدانید که بعضی از پروژهها نرم‌افزار مخصوص دارند که برای فعالیت در آنها باید این نرم‌افزار را از سایت مدنظر و وب‌سایت رسمی پروژه دانلود و نصب کرد و فعالیت را از داخل نرم‌افزار انجام داد.
۲-نصب کیف پول متامسک
از آنجایی که اغلب پروژههای ان‌اف‌تی غیرمتمرکزند، ساخت کیف پول شرط لازم و اساسی برای فعالیت و ارتباط در پروژهها و صدالبته هر گونه تراکنش در این پروژهها است. این موضوع به این معناست که توکن خریداری شده در این پروژه حتماً و الزاماً باید روی کیف پول متصل شده ذخیره شود. نکته دیگر اینکه هر پروژه به احتمال فراوان کیف پول خاص خود را معرفی خواهد کرد اما اغلب این پروژهها به دلایلی از جمله متن‌باز بودن و امنیت بالا برای اتریوم، کیف پول متامسک را به عنوان بهترین گزینه خود معرفی می‌کنند. این کیف پول به شکل افزونه روی مروگرهای کروم و فایرفاکس هم نصب‌شدنی است. با این تشریح می‌توان گفت که به بکارگیری این افزونه امکان اتصال به پروژههای غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم و انجام عملیات‌های مالی را برای کاربر فراهم خواهد کرد.
۳-شارژ کیف پول با واریز اتر یا توکن دیگر
یکی از نکات مهم برای فعالیت در حوزه ان‌اف‌تی این است که در برخی از پروژهها مثل کریپتوکیتیز و بازارهای آثار هنری، تنها زمانی می‌توانید فعالیت خود را ادامه دهید که توکن مدنظر را خریداری کرده باشید. به عنوان مثال برای فعالیت در پروژه کریپتوکیتیز، خرید گرب با پرداخت اتر ضروری است؛ البته در بسیاری از پروژهها مانند بازی‌ها اغلب به صورت رایگان می‌توان فعالیت خود را آغاز کرد و نیازی به خرید توکن نیست گرچه به طور کلی برای فعالیت حقیقی در بیشتر پروژههای ان‌اف‌تی باید حداقل مقداری پول یا ارز دیجیتال (به دلیل کاربردهای متعدد، ترجیحاً اتریوم) در کیف پول خود ذخیره کرده باشید گرچه برخی از پروژهها معاملات خود را با یک توکن خاص انجام می‌دهند. بهترین نمونه برای این مورد پروژه دیسنترالند هست که از مانا به عنوان توکن مخصوص استفاده می‌کند. این توکن که مبتنی بر اتریوم است در صرافی‌های معتبری مانند بایننس قابل تهیه است.
آینده بازار ان‌اف‌تی
بازار ارزهای دیجیتال در طول یک دهه که از فعالیت آن می‌گذرد توانست خیلی زود به جایگاه بالایی برسد و بخش زیادی از سرمایه‌گذاران خود را به میلیونرهای جدید بازارهای اقتصادی تبدیل کند. ارزهای دیجیتال تا جایی در بازارهای مالی جای خود را تثبیت کرده‌اند که دیگر نمی‌شود اقتصاد جهان را بدون آنها متصور شد و یا لااقل اهمیت آنها در بازارهای اقتصادی و مناسبات مالی جهان نادیده گرفت. این موضوع درباره برخی زا ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین به صورت کاملاً مشهودی قابل حس است خاصه اینکه برخی از کشورها گام‌های بلندی برای به رسمیت شناختن آن برداشته و کشوری مانند السالوادور حتی بیت کوین را به عنوان پول رسمی و رایج خود اعلام کرده و برخی از کشورها نیز به دنبال ایجاد ارز دیجیتال بومی خود هستند که چین را می‌توان بزرگترین آنها دانست، کشوری که در حال حاضر عنوان دومین اقتصد بزرگ دنیا را یدک می‌کشد.
علیرغم همه این موارد، بازار ان‌اف‌تی‌ها هنوز آنچنان که باید شکل و قوام نگرفته است. در واقع، توکن‌های غیرمثلی در همین مدت اندک نشان دادند اگر کارآیی بالایی در بازارهای اقتصادی دارند و می‌توانند بخش زیادی از نیازهای موجود در دنیای اقتصاد را رفع و حل کنند ولی تا رسیدن این قابلیت‌ها به عمل و عینیت پیدا کردن آنها، همچنان مسیر طولانی پیش رو است که البته با توجه به ظهور فناوری و نوآوری‌های مستمر در این حوزه، هیچ بعید نیست که این مسیر طولانی خیلی زودتر از آنچه تصور می‌کنیم، طی شود.
بازار توکن‌های غیرمثلی تا مقاطع میانی سال ۲۰۲۰ بسیار کوچک بود و تا جاییکه نمی‌شد آن را در هیچ بعد و شاخصی با بازار توکن‌های مثلی مقایسه کرد (در یکسال قبل از این یعنی در سال ۲۰۱۹، داده‌های کوین تلگراف نشان داد که کل بازار ان‌اف‌تی در پایان سال ۲۰۱۹ ارزشی حدود ۲۱۰ میلیون دلار داشت). در واقع در شرایطی که توکن‌هیا مثلی روز به روز توسعه پیدا می‌کردند و دامنه فعالیت خود را بزرگتر و گسترده‌تر می‌کردند، توکن‌های غیرمثلی با سرعت بسیار کمی روند رو به رشد خود را پی می‌گرفتند. در همان مقطع طبق داده‌های وب‌سایت nonfungible.com، حجم معاملات هفتگی بازار توکن‌های غیرمثلی کمتر از دو میلیون دلار بود که خب در مقایسه با توکن‌های مثلی اصلاً عدد قابل توجهی نبود. این روند تا امروز هم ادامه دارد البته با این تفاوت که توکن‌های غیرمثلی حالا فراتر از بازی و کلیکسیون‌داری پیش رفته‌اند و نشان داده‌اند در صورت بهره‌مهندی از یک چارچوب دقیق و حساب شده، می‌توانند در بازارهای اقتصادی و مبادلاتی در سطح دارایی‌های فردی حتی در فضای واقعی، نقش‌آفرینی بالایی داشته باشند.
بهترین پروژههای NFT
به منظور آشنایی بیشتر با پروژههای برتر NFT از نظر حجم معاملات یعنی همان خرید و فروش دارایی‌های افراد، هفت پروژه مهم را در ادامه ذکر می‌کنیم. این پروژهها عبارتند از:
AXIE INFINITY (بازی نگهداری و جمع‌آوری حیوانات خانگی دیجیتالی)، SUPERRARE (بازار معاملات آثار هنری دیجیتال)، SORARE (بازی فوتبال فانتزی مبتنی بر بلاک چین)، CRYPTOVOXELS (دنیای مجازی)، MAKERSPLACE (بازار معاملات آثار هنری دیجیتال)، DECENTRALAND (دنیای مجازی) و همچنین CRYPTOKITTIES (بازی جمع‌آوری گربه‌های دیجیتالی).
نکته مهم دیگر در همین موضوع این است که اگر شاخص تعداد کاربر و میزان فعالیت روی بلاک چین را در نظر بگیریم، دو بازی GODS UNCHAINED و CRYPTOKITTIES بیشتر از بقیه پروژهها شبکه اتریوم مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته‌اند و به صورت عجیبی شبکه اتریوم را شلوغ کرده‌اند.
این موضوع که همچنان بازار مالی حوزه NFT در مقایسه با توکن‌های مثلی، بسیار کوچک است کاملاً اثبات شده است اما باید توجه داشت که دو عامل کاربردهای متنوع و جذاب توکن‌های غیرمثلی از سویی و از سوی دیگر افزایش توجه رسانه‌ها و تبدیل شدن اخبار آن به خبرهای مورد توجه فعالان بازارهای اقتصادی، شرایطی را فراهم خواهد کرد بازیگران بزرگ بازارهای مالی خیلی زود به این سمت حرکت کند که البته نمودهایی از این حرکت به ضوح دیده می‌شود.
چالش فنی، بزرگترین مشکل ان‌اف‌تی
چالش مهمی که شاید بتوان آن را بزرگترین مانع برای رسیدن ان‌اف‌تی به نقطه مطلوب دانست، بحث فنی است. به عبارت بهتر، در مقطع فعلی، مهمترین چالش بازار توکن‌های غیرمثلی را می‌توان مشکلات فنی نامید. همانطور که در همین مقاله عنوان شد، اتریوم، بزرگترین میزبان این توکن‌ها است که البته آن هم شبکه نسبتاً آهسته‌ای دارد. این ویژگی سبب شده که فعالیت در پروژههای ان‌اف‌تی هزینه زیادی از کاربران تحت عنوان کارمزد دریافت کند که خب این عامل به خودی خود یک عامل بازدارنده است. در این بین جالب این است که در سال ۲۰۱۷، استقبال چشمگیر و کم‌نظیر مخاطبان و کاربران از پلتفرم کریپتوکیتیز، سبب ایجاد اختلال در شبکه اتریوم شد تا جاییکه شبکه برای مدتی از کار افتاد.
مراقب پروژههای کلاهبرداری باشید
موضوع دیگر درباره بازار توکن‌های غیرمثلی موضوع کلاهبرداری است. در واقع این بازار به دلیل ماهیت توکن‌های غیرمثلی، مستعد کلاهبرداری است تا جاییکه می‌توان گفت بخش بسیاری از این بازار (بیش از ۹۰درصد)، پروژههای کلاهبرداری هستند و یا اینکه بدون هیچ هدف خاصی ایجاد شده‌اند. این یعنی سرمایه‌گذاری در حوزه توکن‌های غیرمثلی نیازمند دانش و آگاهی بسیار بالایی است چون ممکن است هر آن تمام دارایی و اندوخته‌های یک فرد از بین برود. یکی از دلایل مهم این موضوع، ارزان بودن ایجاد یک توکن غیرمثلی است. امروزه شرتیط به نحوی است که هر فردی که اندک دانشی از بازار ارزهای دیجیتال و فناوری‌های مرتبط با آن دارد می‌تواند تنها با هزینه کردن چند دلار، توکن خود را ایجاد کند. به همین دلیل قبل از هر گونه هزینه کردن نیاز است که به دقت درباره هدف و تیم ایجادکننده توکن آگاهی و دانش لازم را کسب کنید.
یکی از شباهات‌های ان‌اف‌تی با حوزه دیفای (پروژههای مالی غیرمتمرکز) نیز همین تبلیغات و ایده‌های غلو شده و دروغ است. ایده‌هایی که با رنگ و لعاب بسیار بیان می‌شوند بدون آنکه هدف خاصی و یا ارزش بالقوه‌ای داشته باشند. باید بدانید که حوزه توکن‌های غیرمثلی شاید در برخی از مواقع شبیه حباب رشد کند و کلی پروژه بی‌مصرف و بی‌هدف در بازار سرریز شود. این موضوع در زمانی که یک پروژه هدفمند به نتیجه می‌رسد، خیلی بیشتر می‌شود چون موفقیت یک توکن غیرمثلی می‌تواند فضای بازار را هیجانی کند و سرمایه‌گذاران زیادی را به خود جلب کند که این البته بهترین فرصت برای مجرمان و کلاهبرداران است.
حرف آخر
همانطور که در ابتدای این مقاله هم ذکر و تاکید شد، باید بدانید که یک توکن غیرمثلی که به آن NFT هم گفته می‌شود، در واقع یک دارایی دیجیتال شبیه ارز دیجیتال است که نایاب و منحصربه‌فرد است و مثل ارزهای دیجیتال روی بلاک چین ذخیره و جابه‌جا می‌شود. در واقع، توکن‌های غیرمثلی نوعی دارایی دیجیتال محسوب می‌شوند پس باید اشتراکات زیادی با ارزهای دیجیتال مثلی و قابل معاوضه داشته باشند.
در واقع این نوع ارز دیجیتال، برخلاف بیت کوین، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر که اصطلاحاً مثلی (به عبارتی قابل معاوضه) هستند و واحدهای تعویض‌پذیر دارند یعنی می‌توان در ازای یک واحد از آنها، یک واحد دیگر از همان را دریافت کرد (همه واحدها ارزش یکسان دارند). ان‌اف‌تی دو مزیت اصلی برای فعالان و سرمایه‌گذاران دارد که عبارتند از: مالکیت حقیقی (غیرمتمرکز) و امکان انتقال و معامله آسان روی کیف پول‌های دیجیتال.
ان‌اف‌تی قابلیت این را دارد که روی تمام بلاک چین‌هایی که از قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند، ایجاد شود اما به دلیل تنوع و کیفیت فناوری شبکه اتریوم، این شبکه همیشه انتخاب اول و بهترین گزینه است. به‌جز بلاک چین اتریوم، روی ایاس و کازماس و البته برخی از بلاک چین‌های دیگر که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند نیز می‌شود امکان صدور ان‌اف‌تی را ایجاد کرد اما تیم توسعه‌دهنده کماکان به دلایلی مختلفی از جمله ابزارهای متعدد و متنوع برای پشتیبانی ترجیح می‌دهند از بستر بلاک چین اتریوم استفاده کنند.
بازی‌های کامپیوتری، کالاهایی نمایشی و یا کلکسیونی، آثار هنری در حوزه فناوری‌های دیجیتال، بلیط رقابت‌های متنوع و مختلف اعم از ورزشی و فرهنگی و غیزره، نام دامنه‌ها و حتی منزلی که توکن آن ایجاد شده است و دیگر مثال‌ها در این حوزه، همگی در دسته توکن‌های غیرمثلی قرار دارند.
و در پایان تاکید می‌کنیم که این بازار به دلیل ماهیت توکن‌های غیرمثلی، مستعد کلاهبرداری است تا جاییکه می‌توان گفت بخش بسیاری از این بازار (بیش از ۹۰درصد)، پروژههای کلاهبرداری هستند و یا اینکه بدون هیچ هدف خاصی ایجاد شده‌اند. این یعنی سرمایه‌گذاری در حوزه توکن‌های غیرمثلی نیازمند دانش و آگاهی بسیار بالایی است.
