اتریوم چیست؟
به طور خلاصه، ارزهای دیجیتال، واحد پول عصر جدید هستند. آنها به معنای ارزهای پولی که ما با آنها آشنا هستیم نیستند. هر ارز رمزنگاری شده هدف خاص خود را به عنوان یک ابزار معاملاتی دارد. ارزشمندی این ارزها و گسترش محبوبیت آن و موفقیتش در جلب سرمایه‌های مردمی به حدی بود که امروزه بیش از 2000 ارز دیجیتال مختلف وجود دارد که برخلاف بانک‌ها، سیستم‌های غیرمتمرکز دارند. با این تعریف، ارز دیجیتال یک ارز مجازی است که ارزش آن تا حد زیادی بر اساس محبوبیت شبکه یا زنجیره بلوکی است که از آن استفاده می‌کند و به تناسب، کاربرد هر یک از آنها با دیگری متفاوت خواهد بود. تلاش بر این است تا با این ارز و یا واحدی مالی در بستری فرامرزی و فراجغرافیایی و حتی فراتر از قوانین و مقررات دولت‌ها، شکاف‌های موجود را رفع کرد.
نگاهی کوتاه به ارز دیجیتال
شاید ارز دیجیتال بتواند با رفع نقایص اقتصاد سنتی، در دوران پساپول و پسادلار، گونه‌ای دیگر از مبادله کالا به کالا را ایجاد کرده و ترویج کند و جهان آینده شاهد روزی باشد که هر کالا با ارز مختص به خود فروخته، خرید و یا مبادله شود. این مهم البته به قوانین و مقررات دقیق و نظام‌مندی احتیاج دارد چراکه در این نوع اقتصاد و رفتار مالی، هیچ ارزش واحدی بریا مقایسه ارزهای مختلف وجود نخواهد داشت و این به مراتب کار را سخت‌تر می‌کند اما همین که افراد می‌توانند کالای خود را بدون ارزشگذاری پول و بدون داد و ستد پولی واحد، مبادله کنند، شاید اقدامی جذاب باشد.
تعریف بلاک چین
بلاک چین از دو کلمه Block و Chain ساخته شده و یک سیستم امن برای حفظ و نگهداری اطلاعات مختلف است و می‌توان با استفاده از آن فضایی امن برای ثبت و نگهداری اطلاعات ایجاد کرد. در واقع در هر بلاک، اطلاعات خاصی وجود دارد که در دسترس همه اعضای شبکه ات. نکته مهم درباره بلاک چین این است که اطلاعات آن با همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود و همه افراد به همه اطلاعات دسترسی دارند؛ در نتیجه امکان هیچ دخل و تصرفی وجود ندارد. این مفهوم همزمان با تولد بیت کوین گسترش پیدا کرد چراکه این ارز دیجیتال به عنوان رهبر بازار رمزارزها، این این فناوری برای حفظ اطلاعات خود بهره برد.
اطلاعات در بلاک‌ها ثبت می‌شوند و بلاک‌ها با هم به صورت زنجیره‌ای مرتبط می‌شوند. این زنجیره، بلاک چین را تشکیل می‌دهد.
اتریوم چیست؟
شاید برای خیلی‌ها شناخت ارزهای دیجیتالی دشوار باشد، به همین دلیل در این گزارش می‌خواهیم یک معرفی از اتریوم داشته باشیم. اتریوم توسط یک برنامه‌نویس جوان روسی به نام ویتالیک بوترین در ژانویه ۲۰۱۴ راه‌اندازی شد. اتریوم بزرگترین و معتبرترین پلتفرم نرم‌افزاری غیرمتمرکزی است که قراردادهای هوشمند همتا به همتا و برنامه‌های توزیع را قادر می‌سازد تا بدون هیچ‌گونه تقلب، کنترل یا تداخل از سوی شخص ثالثی، ساخته و اجرا شوند. در اوایل 2021 بیت کوین به عنوان رهبر بازار توانست از مرز 58000 دلار عبور کند و زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که گویی قرار است تا 100 هزار دلار نیز بالا برود. بخش زیادی از حجم عرضه بازار هنوز در دست ماینرها و تریدرها است و این یعنی اتریوم می‌تواند در آینده دوشادوش بیت کوین روند صعودی داشته باشد و حتی از سطح 2000 دلار نیز عبور کند.
اگر اتر بتواند نرخ رشد خود را همچنان تداوم ببخشد، احتمال آن وجود دارد که از سطح 2000 دلار نیز عبور کند و این یعنی انتظار می‌رود در آینده اتریوم همراه با بیت کوین به مسیر صعودی خود ادامه دهند.
تاریخچه اتریوم
اتریوم اولین بار توسط ویتالیک بوترین که جوان نوبالغ بود، معرفی شد. او که در سال 2013 در حالی اتریوم را معرفی کرد که هنوز به بیست سالگی نرسیده بود. بوترین خیلی زود دست به جذب سرمایه زد و تا یک سال بعد یعنی تا سال ۲۰۱۴ سرمایه لازم برای این پروژه را جذب کرد. کار ایجاد زیرساخت‌هیا لازم نیز تا سال ۲۰۱۵ به طول انجامید تا اینکه در این سال تمام زیرساخت‌هیا لازم برای کار کردن این شبکه فراهم شد.
در نهایت، بوترین در اولین رودمپ اتریوم، تعداد کل کوین‌های اتر را یکصد میلیون اعلام کرد اما بعد از گذشت مدت زمانی از فعالیت شبکه اتریوم، تولید کوین در دستورکار قرار گرفت تا جاییکه در سال ۲۰۲۰ این عدد به حدود ۱۱۶ میلیون کوین رسید که عدد قابل توجهی است اما بعد از آن به تدریج پروتکل اجماع اتریوم بر مبنای گواه اثبات کار است و روند استخراج آن مانند بیت کوین شد گرچه صحبت‌هایی برای نقل مکان آن به PoS نیز به گوش می‌رسد. یکی دیگر از موضوعات مهم در این روند متغییر و اطلاحاً گذر از این مرحله ناپایدار، تغییرات بنیادین در شبکه اتریوم است که شاید بتوان ثابت شدن کارمزد شبکه در انجام تراکنش‌ها و حتی ثابت شدن تعداد کوین‌ها را از مهمترین این تغییرات دانست.
ناگفته نماند که پروژه شبکه اتریوم در ژانویه ۴۰۱۴ در کنفرانسی مربوط به ارز دیجیتال بیت کوین در شهر میامی به طور عمومی معرفی شد در حالیکه اعضای اصلی تیم آن را به جز بوترین، متشکل از میهای آلیسی، آنتونی دی‌لوریو، چارلز هاسکینسون، جو لوبین و گووین وود بود. او چندی بعد تصمیم گرفت با استفاده از یاست فروش توکن‌های اتر، بودجه لازم برای توسعه پروژه و شبکه خود را جمع‌آوری کند که در این مسیر نیز به موفق بود.
فناوری اتریوم چیست؟
فناوری اتریوم هم در زمره زنجیره بلوک است و این یعنی آنها نیز امن‌ترین راه را که در واقع دفترکل توزیع‌شده فردبه‌فردی است، برای تراکنش انتخاب کرده‌اند. در این روند اتریوم به عنوان پلتفرمی پیشرفته به کاربر خود امکان می‌دهد اپلیکیشن را روی بلاکچین ایجاد کند؛ یعنی چیزی شبیه ویندوز یا لینوکس.
نکته اینکه همه شبکه‌هایی که با بلاکچین کار می‌کنند یک ارز دیجیتال مخصوص به خود دارند. این موضوع درباره اتریوم هم مصداق دارد که البته بسیاری در مورد اتریوم اشتباه لفظی می‌کنند. در واقع، اتر ارز دیجیتال اتریوم است و این یعنی اتر با نماد ETH نام ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم است. این موضوع به عبارت دیگر یعنی اینکه برای هر تراکنشی در شبکه اتریوم و یا هر برنامه غیرمتمرکز دیگری که با این شبکه کار می‌کند، کاربر باید ارز دیجیتال ات را به عنوان کارمزد به شبکه اتریوم بپردازد. با این نگاه می‌توان گفت که اتر تنها یک رمزارز نیست بلکه تنها راه استفاده از شبکه اتریوم است که با توجه به گستردگی این شبکه، می‌توان ادعا کرد اتر یکی از پرکاربردترین ارزهای دیجیتال موجود در بازار است چون بدون آن، عملاً نمی‌توان از شبکه‌های مبتنی بر اتریوم هیچ استفاده‌ای کرد و این شبکه‌ها نمی‌توانند هیچ خدماتی به کاربر ارائه دهند چون هیچ کارمزدی (در قالب اتر) دریافت نمی‌کنند. علاوه بر آن باید دانست که کارمزد تراکنش‌هیا شبکه اتریوم بر اساس میزان گس مورد نیاز برای آن تراکنش خاص، محاسبه می‌شود. بیان دیگر اینکه میزان سوخت مورد نیاز برای انجام هر تراکنش، بر مبنای میزان قدرت محاسباتی آن تراکنش تعیین و دریافت می‌شود.
حالا قبل از اینکه خیلی جدی وارد بحث اتریوم شویم باید بدانید که اساساً اتریو.م یک شبکه غیرمتمرکز است و از سوی هیچ نهاد و ارگان دولتی و یا خصوصی اداره نمی‌شود و نظارت متمرکزی روی آن نیست. در واقع، هیچ نهاد حکومتی و یا دولتی و یا هیچ شخصی روی فعالیت‌های این شبکه نظارت ندارد و تبعاً نمی‌تواند دخل و تصرفی داشته باشد؛ این یعنی هر گونه تغییری در شبکه اتتریوم با احتمال صفر مواجه است. همین ویژگی سبب شده است که بلاکچین اتریوم در برابر هر گونه هک و یا از کار افتادگی سیستم، مقاومت بالایی داشته باشد؛ این در حالیست که در شبکه‌های متمرکز مستعد از کار افتادن سیستم، سرقت اطلاعات، بر هم خوردن بانک اطلاعاتی کاربران و حتی نظارت بر فعالیت‌ها و اطلاعات شخصی را دارند.
اتریوم یک بلاکچین غیرمتمرکز و ناشناس است که بر هیچ شخصی استوار نیست و توسط هیچ فردی اداره و کنترل نمی‌شود. این یعنی شبکه اتریوم توسط هزاران کامپیوتر داوطلب در سراسر جهان فعالیت می‌کند و آنها به صورت کاملاً خودخواسته مایل به همکاری با این شبکه هستند و البته برای این کار دریافتی هم دارند. قدرت اصلی اتریوم در توزیع اطلاعات موجود بین همه اعضای شبکه است که این موضوع امکان هر گونه تصرف و تغییر در اطلاعات را از بین می‌برد چون اطلاعات تنها در یک فرد یا سازمان متمرکز و محدود نیست که او یا مدیران بتوانند آنها را دستکاری کنند.
قرارداد هوشمند چیست؟
بعد از آشنایی با اتریوم و شبکه آن و ارز دیجیتال اتر، حالا نوبت به آشنایی با یکی از مهمترین ارکان شبکه اتریوم یعنی قرارداد هوشمند رسیده است. درست مانند فعالیت در هر بستر دیگری، انجام تراکنش در حوزه دیجیتال نیز قطعاً نیازمند قرارداد و تعهدات دو طرفه است که این امر توسط شبکه اتریوم مورد توجه قرار گرفته است.
دی این شبکه، قرارداد هوشمند به پروتکلی اطلاق می‌شود که از آن برای عقد قرارداد بدون واسطه با کاربر استفاده می‌شود. در واقع به کمک قرارداد هوشمند، فرد می‌تواند ساز و کار لازم برای معامله را تنظیم کند با این اطمینان و اعتماد که هیچ فرد یا سازمانی در آن تخل و تصرف نمی‌کند و نمی‌تواند کند. به عبارت دیگر، یکی از مهمترین ویژگی‌های این نوع قرارداد این است که هر دو طرف قرارداد هوشمند، از حضور شخص ثالث یا نفر سوم و یا واسطه‌گر بی‌نیاز هستند. این دقیقاً همان برتری نسبی اتریوم نسبت به بیت کوین و یکی از عوامل گسترش آن در دنیای ارز دیجیتال است.
برای رسیدن به این هدف، بلاک چین اتریوم امکان انعقاد یا ایجاد قرارداد هوشمند را فراهم می‌کند تا فرد بتواند با کمک زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی، قرارداد هوشمند خود را بر بستر بلاک چین اتریوم بنویسد تا پس از آن بتواند به کمم این قرارداد، تراکنش‌ها و فعالیت‌های خود را ادامه دهد. نکته اینکه این قرارداد می‌تواند صرفاً برای یک فعالیت یا تراکنش و متناسب با عملیاتی که فرد می‌خواهد انجام دهد، طراحی و نوشته شود. این مهم یعنی اینکه بلاک چین اتریوم به کابر اجازه می‌دهد تا ایده خود را در قالب برنامه‌های غرمتمرکز و در بستر اتریوم پیاده کند.
مشکلات قراردادهای هوشمند
با تمام ویژگی‌های منحر بفردی که گفته شد باید دانست که قراردادهای هوشمند همچنان با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به همین دلیل هم نمی‌شود از آنها در خیلی از حوزه‌ها استفاده کرد. در ادامه به برخی از مشکلات و چالش‌های این نوع قرارداد اشاره می‌کنیم:
مشکلات حقوقی و قانونی: یکی از بزرگترین مسائل موجود در این نوع قراردادها این است که هنوز دولت‌ها آنهات را به رسمیت نمی‌شناسند و اصطلاحاً وجه قانونی ندارند. به عنوان مثال خرید یک خانه با ارز دیجیتال یا توکن هنو زوجاهت قانونی ندارد.
خطای انسانی: قرارداد هوشمند ضمانت اجرایی دارد و این نکته بسیار خوب و قابل قبولی است اما مسئله این است که این نوع قراردادها قدرت تشخیص کد مخرب را ندارند. در واقع، نمی‌دانند کدام کد مخرب و کدام غیرمخرب است و تمام کدهای اعمالی را تماماً اجرا می‌کند. این یعنی اینکه اگر در کد قرارداد اشتباه و یا باگی وجود داشته باشد، ممکن است یکی از طرفین متضرر شود و قرارداد آنگونه که مدنظر افراد است، اجرا نشود.
هزینه بالای پیاده‌سازی: قراردادهوشمند ماهیت منحصربفردی دارد و به دلیل امکان خطا در آن، باید توسط یک برنامه‌نویس ماهر و حرفه‌ای نوشته شود و این یعنی دسترسی افراد عادی که دانش بالایی در این حوزه ندارند، به قراردادهای هوشمند وجود ندارد. پس این افراد باید برای فعالیت در این بازار هزینه پرداخت کنند. نکته اینکه در ارزهای دیجیتال هر چه تعداد ماینرها افزایش یابد، امنیت شبکه هم افزایش می‌یابد و در نتیجه اعتمادزایی شکل خواهد گرفت چراکه برای انجام هر تراکنش باید مشارکت‌کننندگان موافقت خود را اعلام کنند و این یعنی هر تلاشی برای خرابکاری و یا ایجاد خل د راطلاعات منجر به شکست می‌شود.
