قرارداد هوشمند یک کد برنامهنویسی است که بر بستر بلاک چین نوشته میشود و امکان ایجاد تراکنشهای بدون واسطه را فراهم میکند. این نوع قرارداد علاوه بر اینکه قابل پیگیری و غیرقابل برگشت است و ما را از اعتماد کردن به دیگران بینیاز میکند، امنیت بیشتر و هزینه کمتری هم دارد و عملاً احتمال تقلب را هم به صفر میرساند.
روش کار قراردادهای هوشمند، مشابه دستگاههای فروش خودکار فرودگاهها است. این دستگاهها به طور خودکار، پول پرداخت شده رو پردازش میکنند و در ازای آن، نوشیدنی مدنظر را به شما تحویل میدهند، بدون اینکه پای فروشنده و یا واسطه دیگری در بین باشد.
بلاک چین و امکان قرارداد هوشمند
قراردادهای هوشمند غیر از حوزه ارز دیجیتال، کاربردهای متنوع دیگری هم دارند؛ این نوع قرارداد میتواند جایگزین Lc در سیستم گمرک باشد و نیاز به واسطهگری بانکها را از بین ببرد، و یا اینکه میتواند مثل یک ربات، فرایندهای روتین مدیریتی مثل پرداخت "حقوق به ازای ساعت کار" را به شکلی دقیق اجرا کنند تا دیگر لازم نباشد به حسابدارها اعتماد کنید.
با استفاده از قراردادهای هوشمند، میشود در بستر بلاک چین توکنهای خاصی را منتشر کرد تا افراد تنها با استفاده از آنها بتوانند مالکیت معنوی موسیقی، فیلم و یا هر اثر دیگری را کسب کنند؛ این یعنی حفظ حقوق مالکیت معنوی یک اثر بعد از انتشار در اینترنت و فضای مجازی. انتشار توکن برای پرداخت خودکار خسارت، دریافت حق بیمه و تمدید بیمه، از دیگر قابلیتهای قرارداد هوشمند است.
به عنوان نمونه بلاک چین اتریوم امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را برای کاربر فراهم میکند و برخی از کلاهبرداران از این بستر برای ایجاد پروژههای پانزی و اسکم استفاده میکنند و با ترفندهایی مثل اینکه پروژه ما از قرارداد هوشمند استفاده میکند، تازهکارهای بازار را طعمه خود میکنند و به دارایی آنها را دستبرد میزنند؛ بنابراین افراد باید دانش خوبی درباره قرارداد هوشمند و بلاک چین داشته باشند.
و یا اینکه DAO یک قرارداد هوشمند است که میتوان با استفاده از آن برخی از فرآیندها را به صورت اتوماتیک و توسط شخص ثالث انجام داد. برای ساخت این نوع قرارداد، ابتدا باید نوع کار سازمان شناسایی شود که این اقدام توسط برنامهنویسان انجام میشود. بعد از نوشتن قرارداد هوشمند، کاربر میتواند با خرید توکن DAO در فعالیتها و سرونوشت آن نقش داشته باشد. با این تعریف میتوان بیت کوین را اولین DAO دانست چون توسعهدهندگان آن (همه مردم و کاربران آن) میتوانند در تایید تراکنشهای آن نقش داشته باشند. تمام این روند روی بلاکچین انجام میشود.
اهمیت بلاک چین در امنیت سرمایه
فناوری اتریوم هم در زمره زنجیره بلوک است و این یعنی آنها نیز امنترین راه را که در واقع دفترکل توزیعشده فردبهفردی است، برای تراکنش انتخاب کردهاند. در این روند اتریوم به عنوان پلتفرمی پیشرفته به کاربر خود امکان میدهد اپلیکیشن را روی بلاک چین ایجاد کند؛ یعنی چیزی شبیه ویندوز یا لینوکس.
نکته اینکه همه شبکههایی که با بلاک چین کار میکنند یک ارز دیجیتال مخصوص به خود دارند. این موضوع درباره اتریوم هم مصداق دارد که البته بسیاری در مورد اتریوم اشتباه لفظی میکنند. در واقع، اتر ارز دیجیتال اتریوم است و این یعنی اتر با نماد ETH نام ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم است.
اما در پاسخ به این پرسش مهم که اتریوم بهتر از بیت کوین است یا خیر؟ پاسخ این سوال یک کلمه نیست چون هم میتوانند از نظر ایجاد رهآورد مالی زیاد برای کابر، شبیه باشند و هم از جنبه استفاده از بلاک چینها (بیت کوین از بلاک چین خود برای پیگیری مالکیت پول استفاده میکند) با هم متفاوت باشند زیرا برعکس بیت کوین (گرچه هر دو بلاک چین توزیع عمومی هستند)، بلاک چین اتریوم توانمندی بالایی در اجرای کدهای برنامهنویسی برنامههای غیرمتمرکز دارد. در واقع، تمرکز پاسخ را میتوان روی تفاوت بلاک چینها قرار داد گرچه تفاوتهای فنی دیگری هم دارند مثل اینکه بیت کوین با هدف یک سیستم پرداخت جهانی تعبیه و طراحی شده اما شاید بزرگترین آنها را بتوان در نوع اهداف هر دو دید.
به بیان سادهتر اینکه بلاک چین بیت کوین انحصار اجرای بیت کوین را دارد اما در بستر بلاک چین اترویم، این انحصار وجود ندارد و اصطلاحاً میتواند نرمافزارهای دیگر را هم ساپورت کند. حالا راحتتر میتوان مفهوم «توکن» را درک کرد. با این مقدمه میتوان گفت که توکن از برنامهای غیرمتمرکز و فاقد بلاک چین خصوصی و انحصاری است که از دیگر بلاک چینها استفاده میکند. از سوی دیگر در بلاک چین اتریوم، ماینرها برای ارز دیجیتال اتر که تامینکننده شبکه است، فعالیت میکنند.
مزیتهای بلاک چین
شاید با مطالعه این مقاله چنین نظر برسد که بلاکچین چیزی جز خوبی محض نیست. البته از نظر تئوری هم همینگونه است ولی در عمل، پیشر روی سازمانهای استفاده کننده از بلاکچین مشکلاتی وجود دارد که باید به بیان آنها پرداخت.
یکی از مهمترین مشکلات پیادهسازی بلاکچین هزینهبر بودن این فناوری است بدینگونه که اجرای این ساختار نیازمند سختافزارهای پیچیدهای است که قطعا بار مالی بسیار بالایی برای سازمانها به همراه دارد. یکی دیگر از مشکلات بلاکچین درک ساختار پیچیده آن است که نیازمند داشتن اطلاعات بالایی در زمینههای ریاضیات و علوم کامپیوتر است. مشکل دیگر پسش روی فناوری بلاکچین بحث آسیبپذیری این بستر در برابر جملات کامپیوترهای کوانتومی است یعنی ممکن است که پروتکلهای رمزنگاری که اساس امنیت بستر بلاکچین هستند در برابر اینگونه کامپیوترهای فوق سریع طاقت مقاومت نداشته باشند و فرو بریزند.
درست است که مسائل فوق از اهمیت فوقالعاده بالایی برخوردار هستند ولی باید گفت که برای دنیای امروزی مدیریت اطلاعات پزشکی، بلاکچین کماکان به عنوان یکی از بهترین راه حل ها برای پاسخگویی به طیف وسیعی از مشکلات قلمداد میشود.