ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال واکنش منفی جامعه کریپتو ایران را به همراه داشت
با نزدیک شدن به فصل گرما در ایران، فشارها بر فعالان حوزه استخراج بیت‌کوین در ایران بیشتر از هر زمان دیگر شده است. در همین راستا دولت ایران ممنوعیت‌هایی را بر سر راه این دسته از افراد قرار داد که نتیجه آن، واکنش شدید جامعه کریپتو در این کشور بود.
در هفته‌ای که گذشت شرکت توزیع نیروی برق به تمام مزارع استخراج ارز دستور داد تا هرگونه فعالیت خود را در این زمینه متوقف کنند. این شرکت دلیل اصلی برای چنین دستوری را جلوگیری کردن از قطع برق احتمالی در ماه‌های گرم سال عنوان کرد زیرا در گذشته کمبود برق مشکلات زیادی را برای شهروندان این کشور به همراه داشته است. این دستور باعث شد تا جامعه کریپتو با بیان یک اعلامیه، اعتراض خود را به اثرات منفی چنین تصمیمی برای این صنعت نوپا اعلام کند. آنها در اعلامیه خود گفتند که ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال در ایران باعث خواهد شد که این کشور از بازار استخراج جهانی عقب بماند. البته این دومین بار است که اداره برق دستور توقف استخراج را داده است. تا کنون بالغ بر ۷۰۰۰ تاسیسات بزرگ استخراج ارز دیجیتال در ایران شناسایی شده که فعالیت خود را به صورت غیر قانونی انجام می‌دادند. البته باید گفت که پلیس ایران به شدت با این موضوع مقابله کرده است و در بررسی‌هایی صورت گرفته، تجهیزات استخراج زیادی را ضبط کرده‌اند.
نابودی فعالان حوزه استخراج ارز در صورت ادامه‌دار شدن ممنوعیت‌ها
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی شرکت توزیع برق گفت که خاموشی موقت این مراکز باعث می‌شود که میزان پیک انرژی برق در ایران کاهش چشمگیری داشه باشد که می‌تواند از آسیب‌های احتمالی به شبکه توزیع تا حد زیادی جلوگیری کند. بازخورد این موضوع در رسانه‌های خبری تجاری ایران مانند Way2pay منتشر شد و در آن، سهام‌داران به سیاست‌های اتخاذ شده به شدت اعتراض کردند. آنها بر این باورند که این اقدام دقیقا مانند سال ۲۰۲۱، صنعت استخراج ارز در ایران را به ورطه نابودی خواهد کشاند.
البته باید فعالان این حوزه را به دو دسته قانونی و غیر قانونی تقسیم کرد. در حال حاضر قانون فوق شامل حال هر دو گروه می‌شود ولی همانطور که در گذشته هم دیدیم با خارج شدن از فصل گرما آنها باز هم می‌توانند فعالیت خودرا از سر بگیرند. بنابراین می‌تواند گفت عمده مشکل فعالان استخراج ارز دیجیتال در ایران در دو فصل گرما و سرما است که تقاضا برای مصرف انرژی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
بر اساس گزارشی که مرکز تامین مالی جایگزین کمبریج منتشر کرد، تعطیلی‌های صورت گرفته در صنعت کریپتو ایران باعث شد تا اثرات منفی بسیاری بر جایگاه ایران در جهان داشته باشد. در گزارش آنها آمده است که اینگونه سیاست‌های ضد کریپتویی، سهم نرخ هش ایران را در بازار جهانی تا ۰.۱۲ درصد کاهش داد که تفسیر آن را می‌توان چنین گفت: ایران از بازار استخراج ارز در جهان خارج شده است.
گزینه‌های پیش‌روی ماینرهای ایرانی
برخی از کارشناسان ایرانی بر این باورند که متوقف شدن فعالیت استخراج کنندگان ارز دیجیتال در ایران تاثیر چندانی بر کاهش مصرف انرژی در این کشور نخواهد داشت. دلیل آنها برای چنین ادعای این است که میزان اختصاص یافتن منابع انرژی به این بخش در مقایسه با دیگر بخش‌های صنعتی، خانگی و اداری بسیاری ناچیز است بنابراین به نظر می‌رسد که نمی‌توان امید زیادی به این طرح داشت. البته باز هم باید به این نکته اشاره کرد که تمام این موراد مربوط به فعالان قانونی استخراج ارز در ایران است و اطلاعات دقیقی از تعداد فعالان غیرقانونی و میزان مصرفی آنها در دست نیست. یکی از اصلی‌ترین انتقادهایی که به این قانون وارد است، دلیل و چرایی ممنوعیت تمام استخراج کننده‌ها است. بسیاری از مناطقی که ماینرها در آن فعالیت می‌کنند در واقع جزء مناطق سبز از نظر مصرف انرژی هستند و در تاریخ این مناطق هرگز مواردی از قبیل قطع برق یا سهمیه بندی برق دیده نشده است. بنابراین مخالفان اعتقاد دارند که نیازی به ممنوعیت فعالیت آنها حداقل در این مناطق نبود. دلیل دیگری که منتقدان را به خشم آورد، ناگهانی بودن چنین تصمیم بود. در واقع اگر قرار است که ممنوعیتی در این راستا صورت بگیرد چرا باید اینقدر سریع و بی برنامه رخ دهد. ماینرها در گذشته پیشنهاد داده بودند که بهتر است برای توقف فعالیت، یک برنامه‌ریزی دقیق صورت بگیرد تا بر اساس آن فعالیت استخراجی روند کاهشی را شروع کند تا بتوان از این طریق میزان وارد شدن خسارت به ماینرها را کاهش داد.
در تاریخ ۲۰۱۹ ایران فعالیت استخراج ارزهای دیجیتال را قانونی اعلام کرد. از آن زمان تا کنون، ده‌ها شرکت برای دریافت مجوز فعالیت در این حوزه درخواست داده‌اند. محمد خدادادی، مسئول اجرای بخش انرژی در شرکت توانیر یاد آور شد که دولت در هنگام واگذاری مجوز به شرکت‌ها به آنها در مورد احتمال قطعی برق در فصول پیک انرژی، هشدارهای لازم را داده است و این ادعا که ممنوعیت‌های به صورت ناگهانی صورت گرفته است را از پایه بی اساس می‌داند. تمام این موارد در بندهای قرارداد شرکت‌های خواهان فعالیت در این حوزه ذکر شده است. حال سوال مهم این است که در چنین شرایط ناپایداری، راه‌حل‌های پیش‌رو برای فعالیت استخراج کنندگان چیست؟
به طور کل می‌توان گفت که ماینرها با دو راه کلی روبرو هستند. دسته‌ای از آنها فعالیت اسخراجی خود را متوقف می‌کنند به امید آنکه در فصول مناسب، این ممنوعیت‌ها لغو شوند تا بتوانند مجددا فعالیت خود را از سر بگیرند. دسته دیگر آنهایی هستند که قصد دارند از منابع تجدید پذیر انرژی استفاده کنند. با این کار وابستگی آنها به سیستم توزیع انرژی کمتر می‌شود که نتیجه آن، ادامه‌دار شدن فعالیت ماینرها خواهد شد. البته دومین گروه شانس بیشتری برای بقاء در این زمینه را دارند ولی باید به این نکته هم توجه کرد که راه‌اندازی مرکز تولید انرژی تجدید پذیر با دردسرهای خاص خود همراه است. این موضوع فقط شامل حال ماینرهای ایرانی نیست بلکه در بسیاری از کشورهای بزرگ مانند چین و غیره، موارد مشابهی به چشم می‌خورد که سنگ‌های زیادی بر سر راه آنها قرار گرفته است. دسته سومی هم هستند که راه جایگزین را در پیش می‌گیرند و آن چیزی نیست جز فعالیت غیر قانونی که طبعات سنگینی در صورت شناسایی شدن برای آنها خواهد داشت.
نتیجه‌گیری
موضوع استخراج ارزهای دیجیتال همواره در ایران یکی از موارد بحث‌برانگیز بوده است. به تازگی با شروع شدن فصل گرما، ممنوعیت‌های زیادی بر سر راه ماینرهای ایرانی قرار گرفت که واکنش تند فعالان کریپتو در ایران را به همراه داشت. اعتراض آنها بر سر این موضع است که دلیلی برای توقف فعالیت تمام ماینرها نیست زیرا بسیاری از مناطق به مشکل کمبود انرژی روبرو نیستند و دوم اینکه اگر قرار است ممنوعیت اعمال شود نباید به صورت ضربتی رخ دهد و باید از یک برنامه‌ریزی دقیق پیروی کند تا آسیبی به استخراج کنندگان وارد نشود. آنها چنین نابسامانی‌هایی را با عناوینی مانند نابودی صنعت کریپتو تعبیر می‌کنند. راه‌حل پیش‌رو ماینرها در ایران را می‌توان در سه دسته خلاصه کرد: صبر به امید لغو قانون ممنوعیت استخراج، استفاده کردن از منابع تجدیدپذیر برای تامین انرژی و فعالیت‌های غیرقانونی. البته باید گفت که استخراج غیرقانونی ارز دیجیتنال در ایران با مجازات‌های سنگین روبرو خواهد شد.
